LA02.055_Xây dựng và quản lý danh mục đầu tư chứng khoán ở Việt Nam
1. Tính cấp thiết của đề tài
Thị trường chứng khoán Việt Nam từ sau thành lập và đi vào hoạt động đến nay đã có những đóng góp tích cực trong việc thúc đẩy kinh tế tăng trưởng, trở thành kênh huy động vốn quan trọng cho đầu tư đối với nền kinh tế nước ta. Cho đến nay, dẫu còn nhiều vấn đề cần phải làm để thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển và hoàn thiện, đáp ứng vai trò thu hút vốn để phục vụ chiến lược công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Song những kết quả đạt được của thị trường trong thời gian qua khẳng định mục tiêu thiết lập và đưa thị trường chứng khoán đi vào hoạt động từ thấp đến cao phù hợp với thực tiễn nền kinh tế Việt Nam là hướng phát triển đúng đắn.
Định hướng phát triển thị trường chứng khoán trong những năm tới của Đảng và Chính phủ là tiếp tục tạo điều kiện để thị trường chứng khoán phát triển minh bạch, ổn định; hoàn thiện khung pháp lý, tăng số lượng và chất lượng hàng hóa cho thị trường, mở rộng phạm vi thị trường, khuyến khích phát triển các tổ chức tham gia thị trường.
Để thị trường chứng khoán nước ta có thể phát triển một cách ổn định và bền vững, ngày càng tiến tới chuyên nghiệp thì bên cạnh những định hướng trên, cần có những giải pháp mang tính kỹ thuật giúp các nhà đầu tư có được cơ sở khoa học trong phân tích đầu tư chứng khoán, tránh đầu tư theo cảm tính, phong trào. Trong đó, ứng dụng lý thuyết danh mục hiện đại để xây dựng và quản lý danh mục đầu tư được xem là một giải pháp.
Lý thuyết danh mục đầu tư được khởi xướng từ những năm 1950 và ứng dụng khá phổ biến ở các nước có thị trường chứng khoán phát triển. Tác dụng tích cực của đầu tư theo danh mục đã được khẳng định trong các nghiên cứu và kiểm nghiệm qua thực tiễn. Trong điều kiện cho phép, đầu tư theo danh mục có thể làm tối đa hóa lợi nhuận với mức độ rủi ro cho trước hoặc tối thiểu hóa rủi ro đầu tư với lợi nhuận mục tiêu được xác định.
Các nhà nghiên cứu và thực nghiệm trong nước bước đầu đã tiếp cận lý thuyết danh mục đầu tư hiện đại trong việc lựa chọn cổ phiếu đầu tư, xây dựng danh mục đầu tư chứng khoán. Các công trình tập trung vào việc ứng dụng, trong đó chủ yếu sử dụng lý thuyết Markowitz để xây dựng danh mục, sử dụng các mô hình: định giá tài sản vốn, mô hình chỉ số đơn, mô hình Fama-French, Carhart để định giá và lựa chọn cổ phiếu.
Tuy nhiên, việc nghiên cứu và ứng dụng lý thuyết danh mục trong đầu tư phần đông chỉ dừng lại ở góc độ học thuật, phục vụ cho công tác giảng dạy. Các nghiên cứu ứng dụng thực tiễn trên thị trường chứng khoán chưa nhiều, phạm vi khảo sát ứng dụng giới hạn trong nhóm nhỏ các chứng khoán nhất định, đặc biệt là chưa có đề tài nào thực hiện đầy đủ việc ứng dụng lý thuyết danh mục đầu tư hiện đại trong việc xây dựng và quản lý danh mục đầu tư chứng khoán trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
Mặc khác, khi sử dụng mô hình định giá tài sản vốn trong lựa chọn cổ phiếu hoặc kiểm định sự phù hợp của mô hình định giá tài sản vốn trên thị trường chứng khoán Việt Nam, mỗi tác giả sử dụng dữ liệu với thời gian và tần suất quan sát riêng, chưa có sự so sánh để tìm thời gian và tần suất quan sát hợp lý, dẫn đến kết quả nghiên cứu đôi khi trái ngược nhau. Trong các công trình của mình, hầu hết các tác giả đã tính toán beta của chứng khoán mà không sử dụng phương pháp hồi quy để ước lượng nên kết quả tính toán không gắn với ý nghĩa thống kê, độ tin cậy. Các đề tài hầu như chỉ sử dụng mô hình định giá tài sản vốn để xác định rủi ro hệ thống (beta) làm cơ sở để đưa ra quyết định đầu tư, không đề cập hoặc đề cập không sâu đến thu nhập vượt trội so với thu nhập theo yêu cầu của mô hình…
Do vậy, việc tiếp tục nghiên cứu và ứng dụng lý thuyết danh mục trong xây dựng và quản lý danh mục đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam là hết sức cần thiết. Chính vì những lý do trên mà nghiên cứu sinh đã chọn đề tài cho luận án: “Xây dựng và quản lý danh mục đầu tư chứng khoán ở Việt Nam ”
