ThS01.049_Xác định sản phẩm chủ lực và phát triển sản phẩm chủ lực Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2020

1. Lý do chọn đề tài

PHẦN MỞ ĐẦU

Là một trong những đồng bằng rộng lớn  và phì nhiêu bậc nhất Đông Nam Á và thế giới, ĐBSCL đã trở thành vùng sản xuất, xuất khẩu lương thực, thủ y hải sản và cây ăn trái nhiệt đới lớn nhất Việt Nam. Hơn thế, nó còn là vùng kinh tế trọng điểm  cả nước, có vị trí quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế, hợp tác đầu tư và giao thương  với các nước trong  khu  vực  và  thế  giới.  Quá  trình  cải  cách  kinh  tế  trong nước  và  hội nhập  kinh  tế quốc tế  mà  thời  gian  qua  đã  giúp  cho  các  lĩnh  vực  công  nghiệp,  dịch  vụ  và  đặc  biệt  là  nông nghiệp  ở  ĐBSCL  đạt  được  những  thành  tựu  to  lớn.  Tốc  độ  tăng  trưởng  GDP  lập  nên  kỷ lục  mới,  xuất nhập  khẩu  và  thu hút đầu  tư  nước  ngoài  không  ngừng  gia  tăng;  cơ  cấu kinh tế chuyển dịch dần từ nông nghiệp  truyền thống sang công nghiệp, thương mại dịch vụ và nông  nghiệp  công  nghệ  cao;  thu  nhập  bình  quân  đầu  người  tăng  lên  và  đời  sống  xã  hội không  ngừng  được  cải  thiện; một  số  sản  phẩm nông nghiệp,  thủy  sản  và  công nghiệp  chế biến  đã  trở  thành  sản  phẩm  xuất  khẩu  chủ  lực  đem  về  nhiều  ngoại  tệ  cho  các  đại  phương trong vùng và cả nước…. Tuy nhiên, quá trình phát triển kinh tế của ĐBSCL thời gian qua cũng  bộc  lộ  khá  nhiều  yếu  kém:  tăng  trưởng  xuất  khẩu  không  ổn  định,  còn  chứa  đựng nhiều  yếu  tố  không  bền  vững  và  dễ  bị  tổn  thương  bởi  những  cú  sốc  từ  bên  ngoài;  sản phẩm  chủ  lực  còn  ít  và  phát  triển  chậm,  chưa  chuyển  dịch  theo hướng  tăng  hàm  lượng  trí tuệ và công nghệ cao nên  chưa phát huy hết  tiềm năng, thế mạnh của vùng; năng  lực  cạnh tranh  trong  xuất  khẩu  của  các  sản  phẩm  còn  thấp….  Theo đánh  giá  của  nhiều nhà nghiên cứu, sự phát triển kinh tế ­ xã hội của Đồng bằng sông Cửu Long còn khá biệt lập, chưa có sự  gắn  kết  chặt  chẽ  với  các  vùng  khác  của đất  nước  cũng như quốc  tế. Đồng  thời,  sự phát triển  của  vùng  cũng  rất  thiếu  đồng  bộ,  chưa  cân  xứng  giữa  các  ngành  nghề,  lĩnh  vực  và giữa  các  địa  phương;  phát  triển  nặng  về  chiều  rộng,  chạy  theo  số  lượng  nên  chất  lượng,
hiệu quả và đặc biệt là tính cạnh tranh quốc tế không cao…

Những  hạn  chế  trên  đây  xuất  phát  từ  nhiều  nguyên  nhân,  nhưng  nguyên  nhân  chủ yếu  có thể  khẳng định là thiếu vắng những sản phẩm chủ lực có khả năng tạo ra giá trị gia
tăng lớn, sức cạnh tranh cao và nhất là tạo được động lực thúc đẩy khai thác một cách hiệu quả  tài  nguyên  thiên  nhiên,  lao  động  và  những  lợi  thế  “trời  cho”  mà  không  một  nơi  nào khác  có  được  ngoài  vùng  đất  nầy.  Vấn  đề  đặt  ra  ở  đây  là,  làm  cách  nào  để  ĐBSCL  xác định được  sản phẩm  chủ lực hoặc hàng hóa, dịch vụ có tiềm năng để tập trung đầu tư phát triển;  làm  cách  nào  để  cho  sản  phẩm  chủ  lực  ĐBSCL  có  thể  cạnh  tranh  ngang  ngửa  với hàng  hóa,  dịch  vụ  cùng  loại  trong  cả  nước  và  trên  thế  giới;  và  làm  cách  nào để  sản phẩm
chủ lực ĐBSCL không ngừng phát triển và phát triển một cách bền vững trong môi trường hội nhập và cạnh tranh quốc tế…

Từ  sự  phân  tích  trên  đây  cho  thấy,  việc  nhanh  chóng  nghiên  cứu  để  tìm  ra  những sản phẩm chủ lực, giữ vai trò  chủ đạo đồng thời tạo ra  cú đột  phá mạnh mẽ cho  phát triển kinh tế  ĐBSCL trong tương lai gần cũng như lâu dài là  yêu cầu khách quan và bức  thiết ở thời  điểm  hiện  nay.  Và,  đây  cũng  chính  là  lý  do  mà  tác  giả  chọn  đề  tài:  “Xác  định  sản phẩm  chủ  lực  và  phát  triển  sản  phẩm  chủ  lực  Đồng  bằng  sông  Cửu  Long  đến  năm 2020” làm đề tài nghiên cứu cho Luận án tiến sĩ của bản thân

ThS01.049_Xác định sản phẩm chủ lực và phát triển sản phẩm chủ lực Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2020