ThS31_093_Ứng dụng công nghệ thông tin để thiết kế bài giảng địa lý tự nhiên trong sách giáo khoa địa lí 10 trung học phổ thông
1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Hiện nay nước ta đang đẩy nhanh quá trì nh công nghiệp hóa hiện đại hóa và mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế để tiến tới hội nhập với nền kinh tế – xã hội thế giới, nhằm tạo ra một sự phát triển vượt bậc vì mục tiêu nâng cao toàn diện đời sống nhân dân và nâng cao vị thế của đất nước trên trường quốc tế.
Để đạt được điều đó nhất thiết phải nâng cao năng lực về mọi mặt nguồn lực con người. Vì thế, nhiệm vụ đặt ra cho ngành Giáo dục là phải đào tạo ra những con người lao động mới, có thể đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thời kì đổi mới. Nghị quyết đại hội Đảng cũng đã đề ra “ Phải xác định rõ mục tiêu, nộ i dung đổi mới phương pháp giáo dục đào tạo… Từng bước áp dụng các phương pháp tiên t iến và phương t iện hiện đại vào quá trì nh dạy học” để “đào tạo được những con người lao động tự chủ, năng động và sáng tạo, có năng lực giải quyết các vấn đề do thực tiễn đặt ra, tự lo được việc làm, lập nghiệp, và thăng t iến trong cuộc sống, qua đó góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh, xã hộ i công bằng, dân chủ, văn minh”.
Xu hướng mới hiện nay trong quá trì nh dạy học là “Lấy học sinh làm trung t âm”, tức là người dạy học phải phát huy tố i đa tí nh tích cực chủ động của người học trong quá trì nh dạy học, phải đề c ao vai trò chủ thể của người học trong quá trì nh nhận t hức. Bắt học sinh phải làm việc nhiều hơn để tự nắm kiến thức, tự tì m ra chân lí thông qua nhiều biện pháp đổi mới về phương pháp cũng như vận dụng các phương tiện thiết b ị dạy học hiện đại.
Để phù hợp với xu thế ngày nay, việc dạy và học phải được thay đổi theo hướng phát huy tí nh tí ch cực chủ động của người học thông qua nhiều con đường như: Đổi mới về phương pháp, phương tiện dạy học… Một trong những hướng đó là sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại để phát huy tính tích cực chủ động của học sinh trong quá trình học tập.
Do đặc trưng đối t ượng nghiên cứu của khoa học Địa lí là các vấn đề về tự nhiên và kinh tế xã hội nên lượng kiến t hức này càng t ăng lên nhanh chóng hơn. Nếu không kịp thời nắm bắt các kiến t hức đó thì sẽ nhanh chóng bị tụt hậu và trở nên lạc hậu. Bên cạnh đó trong giai đoạn bùng nổ thông t in, đất nước đã và đang hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế t hế giới, đ iều này cũng góp phần làm cho nguồn tri thức Địa lí ngày càng trở nên phong phú, nó được giới hạn không chỉ ở trong những phương t iện t ruyền thống như các loại sách báo, các tài liệu thông thường mà nó được phổ biến rộng rãi trên nhiều các phương tiện thông tin đại chúng và các công nghệ hiện đại khác như: đài, tivi, và nhất là trên mạng Internet.
Sự phát triển mạnh mẽ đó đã tạo ra các điều kiện vô cùng thuận lợi cho quá trì nh học tập của học sinh nhưng nó cũng đặt ra cho người giáo viên nhiều t hách thức trong quá trì nh giảng dạy. Điều đó được thể hiện ở việc giảng dạy của giáo viên phải làm t hế nào để vừa giải quyết được những vấn đề cốt lõi của bài học nhưng lại phải cập nhật thông t in mới về xã hội và nội dung khoa học của bộ môn. Chính điều này đòi hỏi phải có sự thay đổi trong phương pháp giảng dạy của giáo viên. Người giáo viên lúc này không chỉ có một nhiệm vụ duy nhất là truyền đạt tri thức khoa học mà phải là người hướng dẫn học sinh, xây dựng cho học sinh một phương pháp tự học, tự nghiên cứu, để tự mình nắm bắt kiến thức, bắt kịp với sự phát triển của xã hội và có như vậy thì mới có thể phát huy tính tích cực chủ động của học sinh trong quá trì nh học tập. Điều này
cũng phù hợp với quy luật triết học, đó là con người phát triển trong vận động.
Chính những lí do đó mà việc đưa tin học và ứng dụng tin học như một phương tiện vào trong giảng dạy và học tập là một nhiệm vụ quan trọng trong giáo dục bậc phổ thông hiện nay, đồng t hời đây cũng là một điều kiện thiết yếu để hiện đại hóa nền giáo dục nói chung, môn Địa lí nó i riêng trong nhà trường phổ thông, phù hợp với xu thế phát triển của khoa học kĩ thuật.
Tuy nhiên trong nhà trường phổ thông hiện nay việc ứng dụng CNTT và truyền thông vào giảng dạy chưa nhiều, một số nơi còn chưa phát huy được tí nh hiệu quả của phương t iện kĩ thuật hiện đại. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến điều này: Đó là cơ sở vật chất chưa đảm bảo, còn thiếu t hốn cả về phòng học, phương tiện; Sự chuyển biến chậm trong đổi mới phương pháp cũng như nhiều giáo viên còn bỡ ngỡ trong việc sử dụng các thiết b ị phương tiện dạy học hiện đại.
Với mong muốn góp tiếng nó i c hung vào công cuộc đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao chất lượng thiết kế bài giảng cũng như mở rộng
thêm khả năng ứng dụng CNTT vào dạy học ở trường phổ thông, tôi lựa chọn đề tài: “Ứng dụng CNTT để thi ết kế bài giảng phần địa lí tự nhiên trong SGK Điạ l í 10 THPT” làm đề tài nghiên cứu cho mình
