LA02.222_Tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài đến phát triển kinh tế – xã hội Nghiên cứu trường hợp tỉnh Hải Dương
Những đóng góp mới về học thuật, lý luận
Luận án luận giải cơ sở lý thuyết về cơ chế tác động của đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đến phát triển kinh tế-xã hội (KTXH) địa phương, theo đó tác động của FDI có thể là trực tiếp hoặc gián tiếp. Trên cơ sở đó luận giải tác động của FDI đến 9 chỉ tiêu đánh giá sự phát triển KTXH của địa phương được lựa chọn là: Tăng trưởng kinh tế, hiệu quả vốn đầu tư xã hội, Cơ cấu kinh tế, độ mở thương mại, Công nghệ sản xuất, Việc làm, Đô thị, Phát triển con người và Môi trường, đồng thời phân tích một số vấn đề xã hội phát sinh khi có sự hiện diện của FDI: tiêu cực về lao động, chuẩn mực đạo đức, bất bình đẳng xã hội và chuyển giá.
Những kết luận mới về đánh giá thực tiễn
Thứ nhất, Luận án đã hệ thống mô tả chi tiết thực trạng mối quan hệ giữa FDI với một số chỉ tiêu đo lường sự phát triển KTXH của tỉnh Hải Dương giai đoạn 1997 – 2016 bằng các bảng thống kê, các loại đồ thị toán học các số liệu thu thập được. Thông qua đó bước đầu có những nhận định sơ bộ về tác động của FDI đến sự phát triển KTXH của tỉnh Hải Dương giai đoạn 1997 – 2016. Đồng thời luận án tổng hợp, hệ thống các chính sách về đầu tư trực tiếp nước ngoài của Việt Nam và của tỉnh Hải Dương giai đoạn 1997- 2016 theo tiến trình lịch sử. Đặc biệt làm rõ một số nội dung cơ bản của các chính sách về đầu tư trong đó có FDI của Hải Dương, qua đó thấy được sự vận dụng các chính sách về FDI của Việt Nam vào điều kiện cụ thể của tỉnh Hải Dương.
Thứ hai, Luận án áp dụng mô hình tự hồi quy phân phối trễ (ARDL) để kiểm định sự tác động của FDI đến phát triển KTXH tỉnh Hải Dương giai đoạn 1997 – 2016. Kết quả kiểm định cho thấy, FDI đã có tác động tích cực trực tiếp hoặc gián tiếp đến độ mở thương mại, mở rộng xuất nhập khẩu, thúc đẩy quá trình đô thị hóa cả trong ngắn hạn và dài hạn, nâng cao trình độ kỹ thuật sản xuất trong ngắn hạn. Tuy nhiên FDI đã có tác động lan tỏa tiêu cực đến hiệu quả sử dụng vốn đầu tư trong dài hạn, phát triển công nghiệp và xây dựng cả trong ngắn hạn và dài hạn, được biểu hiện khi có sự hiện diện của FDI đã lấn át đầu tư phát triển các doanh nghiệp (DN) nội địa, có thể là thu hẹp quy mô sản xuất và lĩnh vực kinh doanh, phá sản, thôn tính các DN nội địa, qua đó trong dài hạn sẽ tác động làm giảm việc làm cho người lao động. Từ kết quả nghiên cứu thực tiễn luận án cho rằng để tăng cường tác động tích cực và hạn chế tác động tiêu cực của FDI đến phát triển KTXH tỉnh Hải Dương trong thời gian tới, trước hết, đối với các dự án FDI đang hoạt động cần tăng cường công tác quản lý nhà nước và khuyến khích mở rộng liên kết với các DN nội địa, thứ hai, đối với việc thu hút FDI cần có chọn lọc theo địa bàn, lĩnh vực, ngành nghề, trình độ kỹ thuật, đối tác đầu tư gắn với chất lượng và hiệu quả, tăng cường sự liên kết giữa DN FDI và DN trong nước, thúc đẩy phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ.
Những đề xuất mới về giải pháp
Luận án đã đề xuất 3 nhóm giải pháp để tăng cường tác động tích cực và hạn chế tác động tiêu cực của FDI đến phát triển KTXH của tỉnh Hải Dương đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030. Đó là nhóm giải pháp về môi trường đầu tư kinh doanh gồm 5 giải pháp cụ thể, nhóm giải pháp quản lý nhà nước về đầu tư nước ngoài gồm 5 giải pháp cụ thể và nhóm giải pháp mở rộng liên kết giữa các DN trong nước và DN FDI gồm 2 giải pháp cụ thể. Đồng thời, Luận án phân tích một số điều kiện cơ bản thuộc về Quốc hội, Chính phủ và các bộ ngành để thực hiện các giải pháp đề xuất.
