LA02.130_Tác động của đầu tư đến tăng trưởng kinh tế và hội tụ thu nhập tại Việt Nam
1. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chủ yếu của luận án là đánh giá tác động của các nguồn đầu tư đến tăng trưởng kinh tế và hội tụ thu nhập tại Việt Nam. Để đạt được mục tiêu trên, luận án tập trung tìm lời giải đáp cho các câu hỏi nghiên cứu sau đây
(1). Mức độ tác động của các nguồn đầu tư đến tăng trưởng kinh tế tại Việt Nam trong ngắn hạn và dài hạn như thế nào?
(2). Tác động của các nguồn đầu tư như thế nào đến quá trình hội tụ thu nhập tại Việt Nam?
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu:
Cơ chế tác động của đầu tư Công (si); đầu tư từ tư nhân trong nước (di) và đầu tư trực tiếp nước ngoài (fdi) đến tăng trưởng kinh tế (gdp) và vấn đề hội tụ thu nhập ở Việt Nam.
3.2. Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài nghiên cứu tập trung nghiên cứu về tăng trưởng kinh tế và các yếu tố chính như: Đầu tư công, đầu tư từ tư nhân trong nước và đầu tư trực tiếp nước ngoài tác động đến tăng trưởng kinh tế và quá trình hội tụ thu nhập trên phạm vi tổng thể Việt Nam gồm 63 tỉnh thành. Ngoài ra trong mô hình sử dụng các biến kiểm soát có liên quan dựa vào các lý thuyết tăng trưởng kinh tế và những nghiên cứu thực nghiệm trước đây.
Dữ liệu nghiên cứu dạng dữ liệu bảng (panel data) về các biến chính (si, di, fdi, gdp) và các biến kiểm soát trong mô hình nghiên cứu thực nghiệm về quan hệ giữa đầu tư với tăng trưởng kinh tế và quá trình hội tụ thu nhập được tập hợp chủ yếu từ Tổng cục Thống kê Việt Nam trong khoảng thời gian 2000 đến 2014 cho toàn bộ 63 tỉnh thành của Việt Nam.
4. Phương pháp nghiên cứu
Để tìm lời giải cho câu hỏi trong nghiên cứu, luận án sử dụng phương pháp nghiên cứu định lượng trên cơ sở hàm sản xuất Cobb-Douglas được mở rộng bao gồm các biến tác động đến tăng trưởng kinh tế theo như nghiên cứu
của Wei (2008), Nguyễn Minh Tiến (2014). Từ đó sẽ đánh giá mức độ tác động của đầu tư đến tăng trưởng kinh tế.
Kế thừa mô hình của Sala-i-Martin (1996a,b), được Wei (2008) phát triển thực nghiệm về vấn đề tăng trưởng và hội tụ thu nhập ở Trung Quốc, luận án sẽ tiến hành xây dựng mô hình để tìm kiếm bằng chứng có hay không
vấn đề hội tụ hay phân tán thu nhập và cơ chế tác động của đầu tư công, đầu tư từ tư nhân trong nước và đầu tư trực tiếp nước ngoài đến quá trình hội tụ thu nhập ở Việt Nam.
1.5. Ý nghĩa khoa học của luận án
Nghiên cứu về tăng trưởng kinh tế nói chung và nghiên cứu về tác động của đầu tư đến tăng trưởng kinh tế nói riêng là đặc biệt quan trọng đối với các nước đang phát triển, cụ thể là Việt Nam, nơi mà nguồn lực cho đầu tư phát triển còn nhiều hạn chế. Do vậy, để có thể hoạch định chính sách vĩ mô cho từng giai đoạn, tận dụng và tối ưu hóa được nguồn lực cho tăng trưởng kinh tế, thì đòi hỏi các nhà làm chính sách phải có được cơ sở đánh giá được mức độ đóng góp của các yếu tố đầu vào, trong đó các loại nguồn đầu tư cho tăng trưởng kinh tế là một đòi hỏi khách quan. Đồng thời đảm bảo cho kinh tế tăng trưởng nhanh một cách bền vững đi đôi với thực hiện công bằng trong phân phối thu nhập là một vấn đề đang đặt ra cấp thiết, rất có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn trong việc điều tiết vĩ mô ở Việt Nam. Qua nghiên cứu, luận án hướng đến việc có đóng góp chủ yếu sau đây:
1.5.1. Ý nghĩa khoa học
Thứ nhất, luận án sẽ bổ sung bằng chứng thực nghiệm về tác động của đầu tư công, đầu tư từ tư nhân trong nước và đầu tư trực tiếp nước ngoài đến tăng trưởng kinh tế. Đây là bước khác biệt so với trước đây ở Việt Nam khi mà trong một mô hình nghiên cứu gồm có đồng thời ba yếu tố đầu tư giải thích cho tăng trưởng để có cái nhìn tổng quát về cơ chế tác động của đầu tư đến tăng trưởng kinh tế trong ngắn hạn và dài hạn, bằng kỹ thuật dữ liệu bảng cho 63 tỉnh thành của Việt Nam từ năm 2000 đến 2014 với mô hình Pooled Mean Group (Panel ARDL). Thứ hai, luận án đóng góp thêm bằng chứng thực nghiệm cho trường hợp ở Việt Nam từ nhận định lý thuyết trong mô hình tăng trưởng tân cổ điển của Solow (1956); Cass (1965) đó là các nước hoặc khu vực nghèo có xu hướng tăng trưởng kinh tế nhanh hơn các nước hoặc khu vực giàu có hơn.
1.5.2. Ý nghĩa thực tiễn
Từ kết quả nghiên cứu này, mà cụ thể là mức độ tác động của các loại nguồn đầu tư đến tăng trưởng kinh tế tại Việt Nam sẽ là bằng chứng thực tiễn có ý nghĩa mang tính cập nhật cho các nhà hoạch định chính sách trong việc lựa chọn nguồn lực cho tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là việc phân bổ nguồn đầu tư trong cơ cấu tổng đầu tư của nền kinh tế. Thứ hai là thông qua các thử nghiệm để đánh giá về vấn đề hội tụ thu nhập cũng như các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hội tụ sẽ làm cơ sở cho việc cân đối nguồn lực hướng đến việc đảm bảo tăng trưởng kinh tế bền vững và giảm khoản cách giàu nghèo trong xã hội, làm cho các bộ phận dân cư đều có cơ hội hưởng lợi từ vấn đề tăng trưởng kinh tế chung của đất nước. Thứ ba là nghiên cứu cũng đưa ra một sốgợi ý chính sách cũng như đề xuất một số kiến nghị cụ thể cho Nhà Nước trong việc thực thi chính sách thu hút và sử dụng vốn đầu tư hiệu quả cho nền kinh tế. Cuối cùng, luận án sẽ góp phần hoàn thiện khung phân tích trong nghiên cứu thực nghiệm tại Việt Nam về đầu tư, tăng trưởng kinh tế và vấn đềhội tụ thu nhập, đồng thời cũng đưa ra những hướng nghiên cứu tiếp theo trong chuyên ngành này.
1.6. Kết cấu của luận án
Luận án được kết cấu thành 05 chương.
Chương 1 “Giới thiệu”. Chương này trình bày tổng quát gồm có các nội dung như: Tính cấp thiết của nghiên cứu, Mục tiêu nghiên cứu, Đối tượng, Phương pháp nghiên cứu và ý nghĩa của kết quả nghiên cứu mang lại.
Chương 2 “Tổng quan lý thuyết và các nghiên cứu có liên quan”. Trong chương này sẽ trình bày các khái niệm, các lý thuyết về đầu tư và lý thuyết kinh tế tân cổ điển Solow (1956) về tác động của đầu tư đến tăng trưởng, hội tụ thu nhập và các mô hình tăng trưởng nội sinh, giới thiệu cách tiếp cận trong phân tích tăng trưởng kinh tế thông qua hàm sản xuất CobbDouglas.
Trọng tâm của chương sẽ làm rõ về mặt lý thuyết cơ chế tác động của đầu tư đến tăng trưởng kinh tế và quá trình hội tụ thu nhập. Đồng thời trong chương cũng trình bày và bình luận những nghiên cứu có liên quan trong và ngoài nước về đầu tư, tăng trưởng kinh tế và hội tụ thu nhập, từ đó nêu lên những vấn đề mà các nghiên cứu trước đó chưa giải quyết, làm cơ sở cho việc giải quyết các vấn đề cần nghiên cứu trong luận án.
Chương 3 “ Phương pháp nghiên cứu”, nội dung chương sẽ mô tả chi tiết khung phân tích, quy trình nghiên cứu, dữ liệu nghiên cứu, phương pháp nghiên cứu, mô hình nghiên cứu, các kỹ thuật ước lượng để giải quyết các mục tiêu nghiên cứu đã đề cập theo đặc tính số liệu có được và mục tiêu nghiên cứu của luận án, làm cơ sở để trình bày kết quả nghiên cứu ở chương .
Chương 4 “Kết quả nghiên cứu”, nội dung chương sẽ cung cấp cho người đọc có cái nhìn tổng quát về đầu tư, tăng trưởng kinh tế và bất bình đẳng trong thu nhập ở Việt Nam trong giai đoạn vừa qua, đồng thời có những nhận xét và bình luận về những giai đoạn tăng trưởng. Nội dung chính của chương sẽ trình bày kết quả nghiên cứu có được về cơ chế tác động của các nguồn đầu tư đến tăng trưởng kinh tế và vai trò của các nguồn đầu tư đến quá trình hội tụ thu nhập ở Việt Nam, cũng như bình luận các kết quả nghiên cứu, làm cơ sở gợi ý những khuyến nghị ở chương 5 cho các nhà hoạch định chính sách trong việc huy động và sử dụng các nguồn đầu tư, đặc biệt là cơ cấu nguồn đầu tư để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế bền vững, hợp lý và hướng đến việc hội tụ thu nhập trong xã hội.
Chương 5 “ Kết luận và Khuyến nghị”. Trong chương này sẽ tóm tắt một số kết quả chính trong nghiên cứu, những đóng góp, hàm ý nghiên cứu cho các nhà làm chính sách cũng như những vấn đề chưa làm được trong nghiên cứu này và đề xuất những hướng nghiên cứu tiếp theo.
