ThS01.111_Tác động của chính sách quản lý ngoại hối và điều hành tỷ giá hối đoái đến thị trường ngoại hối Việt Nam – thực trạng và khuyến nghị
I. Tính cần thiết của đề tài: Từ sau Đại hội Đảng VI đến nay, nền kinh tế Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng và có sự chuyển biến vượt bậc. Tình hình kinh tế – xã hội đã có nhiều thay đổi sâu sắc và toàn diện, tốc độ tăng trưởng kinh tế khá cao và liên tục (tăng bình quân 7,45%/năm), cơ cấu kinh tế đã chuyển dịch mạnh mẽ, giá trị sản xuất nông nghiệp tăng khá, sản lượng lương thực tăng liên tục hàng năm và đã chuyển từ một nước nhập khẩu gạo sang một nước xuấtkhẩu gạo đứng hàng thứ hai trên thế giới v.v… Những thành tựu nêu trên là kết quả của sự sáng tạo và nỗ lực vượt bậc của toàn Đảng, toàn dân ta trong công cuộc đổi mới cơ chế quản lý nền kinh tế nước ta trong hơn 20 năm qua.
Tuy nhiên, để đảm bảo đưa đất nước ta thành một nước công nghiệp hóa, hiện đại hóa thì thực tế còn phải hoàn thiện và đổi mới hơn nữa nhiều cơ chế chính sách trong thời gian tới, đặc biệt là đổi mới cơ chế, chính sách về tài chính – tiền tệ, trong đó có cơ chế quản lý ngoại hối và điều hành tỷ giá hối đoái. Ngoại hối và tỷ giá hối đoái là vấn đề phức tạp và nhạy cảm, không ít nền kinh tế đã trở nên khủng hoảng và chao đảo vì vấn đề này.
Chính sách quản lý ngoại hối và điều hành tỷ giá hối đoái ở nước ta trong thời gian qua đã có nhiều đổi thay rõ rệt, đã đem lại nhiều kết quả khả quan và đóng góp một phần không nhỏ vào việc ổn định và phát triển kinh tế. Tuy nhiên, trong giai đoạn chuyển đổi, nhiều thuộc tính và đặc trưng mới của nền kinh tế đã xuất hiện nhưng chưa được định hình rõ ràng nên việc quản lý ngoại hối và điều hành tỷ giá hối đoái trong quản lý vĩ mô ở nước ta vẫn chưa thể nói là được giải quyết thỏa đáng, tương xứng với vị trí của nó trong hệ thống lý luận và thực tiễn.
Chính vì thế, việc nghiên cứu về thị trường ngoại hối, chính sách điều hành tỷ giá hối đoái và những tác động của chúng đến thị trường ngoại hối Việt Nam, nghiên cứu những chính sách điều hành tỷ giá của các nước trên thế giới, rút ra bài học kinh nghiệm để áp dụng cho Việt Nam là việc làm rất cần thiết. Nghiên cứu về vấn đề này là một yêu cầu cần đặt ra trong quá trình phát triển mới của đất nước, đó là quá trình hội nhập toàn diện vào nền kinh tế thế giới.
II. Mục đích nghiên cứu: nhằm tìm hiểu rõ hơn về thực trạng thị trường ngoại hối, quản lý ngoại hối tại Việt Nam hiện nay cũng như tác động của chính sách điều hành tỷ giá hối đoái của Nhà nước ta đến thị trường này. Nghiên cứu bài học kinh nghiệm về chính sách tỷ giá hối đoái của các nước khác trên thế giới, từ đó đề xuất ra các khuyến nghị về các giải pháp điều hành chính sách tỷ giá hối đoái ở nước ta trong thời gian tới
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
– Nghiên cứu về ngoại hối, thị trường ngoại hối, các cơ chế tỷ giá hối đoái và ảnh hưởng của các cơ chế này đến thị trường ngoại hối.
– Nghiên cứu thị trường ngoại hối tại Việt Nam cũng như những tác động của chính sách quản lý ngoại hối và điều hành tỷ giá hối đoái hiện nay đến thị trường này.
– Nghiên cứu nhằm đưa ra các giải pháp và khuyến nghị để hoàn thiện hơn chính sách quản lý ngoại hối và chính sách điều hành tỷ giá hối đoái đang áp dụng tại Việt Nam.
Hiện nay, Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam đang đẩy mạnh công tác hoàn thiện lại các văn bản pháp quy về quản lý ngoại hối theo chiều hướng tự do hóa hoạt đông ngoại hối, phù hợp với thông lệ quốc tế, tạo lập nhiều công cụ giao dịch ngoại hối cho DN và nhà đầu tư lựa chọn. Do đó, dự kiến có nhiều văn bản mới về quản lý ngoại hối và tỷ giá sẽ được ban hành. Vì vậy, bài viết này lấy thời điểm đầu năm 2007 để phân tích. Đồng thời hiện nay trên thị trường ngoại hối, việc giao dịch chủ yếu được thực hiện thông qua USD và ảnh hưởng của đồng USD là rất lớn đối với mọi giao dịch hối đoái của VN, chính vì thế, tôi xin đi sâu nghiên cứu về tỷ giá VNĐ – USD
IV. Phương pháp nghiên cứu: Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở tổng hợp các phương pháp nghiên cứu. Kết hợp giữa lý luận và thực tiễn, phân tích, tập hợp các ý tưởng thực tiễn tại Việt Nam, cũng như dựa trên quy luật phát triển tất yếu khách quan của một vấn đề kinh tế xã hội để hình thành nên luận văn.
V. Bố cục của luận văn
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI VÀ CƠ CHẾ ĐIỀU HÀNH TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI
1.1 Tỷ giá hối đoái và chính sách tỷ giá hối đoái
1.2 Ngoại hối và thị trường ngoại hối
1.3 Sự can thiệp của Chính phủ trong thị trường ngoại hối
1.4 Chính sách tỷ giá – kinh nghiệm của một số nước
CHƯƠNG 2: TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ NGOẠI HỐI VÀ ĐIỂU HÀNH TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI ĐẾN THỊ TRƯỜNG NGOẠI HỐI TẠI VN
2.1 Thực trạng thị trường ngoại hối Việt Nam
2.2 Các nghiệp vụ của thị trường ngoại hối được thực hiện tại Việt Nam
2.3 Tác động của chính sách quản lý ngoại hối và điều hành tỷ giá đến thị trường ngoại hối
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KHUYẾN NGHỊ VỀ CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ NGOẠI HỐI VÀ ĐIỀU HÀNH TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI Ở VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI
3.1 Những giải pháp nhằm hạn chế những tồn tại trên thị trường ngoại hối Việt Nam hiện nay
3.2 Một số khuyến nghị về cơ chế chính sách quản lý ngoại hối ở nước ta trong thời gian tới
3.3 Khuyến nghị về giải pháp điều hành chính sách tỷ giá hối đoái ở Việt Nam trong thời gian tới