ThS32.026_Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp ở tỉnh Thái Nguyên trong thời kỳ 1884 – 1918
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Sau 26 năm xâm lược và bình định nước ta, bằng các âm mưu thâm độc và chiến tranh xâm lược tàn bạo, thực dân Pháp đã bắt triều đình nhà Nguyễn ký điều ước Hác – măng đầu hàng Pháp. Để đặt cơ sở thống trị lâu dài trên toàn cõi Việt Nam, từ năm 1884 thực dân Pháp xúc tiến xâm lược các tỉnh trung du và thượng du Bắc Kỳ.
Thái Nguyên là tỉnh có nhiều tài nguyên, khoáng sản quí và phong phú lại có địa bàn chiến lược hết sức quan trọng nên sau khi đánh chiếm được thành Bắc Ninh, tháng 3 năm 1884 thực dân Pháp từ Bắc Ninh mở cuộc tấn công đánh chiếm tỉnh thành Thái Nguyên. Kể từ đó phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp xâm lược của nhân dân Thái Nguyên đã nổ ra và ngày càng mạnh mẽ.
Tuy nhiên thực dân Pháp phải mất hơn 10 năm chinh phục và bình định phong trào kháng chiến chống Pháp của nhân dân các dân tộc Thái Nguyên mới có thể xây dựng hoàn chỉnh bộ máy thống trị, bóc lột ở vùng này. Dưới ách thống trị của thực dân Pháp, chịu sự tác động của phong trào yêu nước, cách mạng của nhân dân, phong trào đấu tranh của binh lính Việt Nam chống lại chính sách cai trị của Pháp đã nổ ra ngày càng mạnh.
Trong thời kỳ chiến tranh thế giới thứ nhất, chịu ảnh hưởng của các hoạt động của Việt Nam Quang phục hội, phát huy truyền thống yêu nước đấu tranh của binh lính Việt Nam đã làm bùng nổ cuộc khởi nghĩa Thái Nguyên do Đội Cấn và Lương Ngọc Quyến lãnh đạo. Đây là cuộc nổi dậy khởi nghĩa của binh lính người Việt trong quân đội Pháp kéo dài nhất và có tiếng vang nhất ở Việt Nam trong thời kỳ này.
Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp ở Thái Nguyên thời kỳ 1884 – 1918 là một mốc lịch sử có ý nghĩa rất quan trọng. Nó quan trọng không chỉ bởi đây là thời kỳ đấu tranh kiên cường của nhân dân các dân tộc ở Thái Nguyên chống thực dân Pháp xâm lược, mà nó còn góp phần phát huy truyền thống đấu tranh chống thực dân Pháp vì mục tiêu độc lập, tự do của dân tộc.
Đặc biệt cuộc khởi nghĩa của binh lính người Việt trong quân đội Pháp do Đội Cấn và Lương Ngọc Quyến lãnh đạo đã gây tiếng vang lớn trong cả nước, nó khiến cho thực dân Pháp hoang mang lo sợ, chính quyền Pháp ở Đông Dương bị chấn động, góp phần răn đe hệ thống cai trị của Pháp.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá cao cuộc khởi nghĩa Thái Nguyên, vai trò của Lương Ngọc Quyến và tinh thần anh dũng đấu tranh của binh sĩ yêu nước trong khởi nghĩa Thái Nguyên đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc. Đồng chí Trường Chinh cũng đã ghi nhận khởi nghĩa Thái Nguyên là một trong những sự kiện lớn xảy ra ở thị xã Thái Nguyên. Tác giả Trần Huy Liệu, trong cuốn Lịch sử tám mươi năm chống Pháp cũng đã nhắc đến cuộc khởi nghĩa Thái Nguyên như là một tấm gương sáng cho các cuộc khởi nghĩa khác noi theo… nhân dân Thái Nguyên với lòng tự hào của mình đã ghi nhớ công lao to lớn của thủ lĩnh cuộc khởi nghĩa Thái Nguyên – lập đền thờ Đội Cấn… Tên tuổi của những người lãnh đạo khởi nghĩa Thái Nguyên đã đi vào lịch sử của dân tộc Việt Nam. Nhiều đường phố, khu dân cư, trường học, mang tên Lương Ngọc Quyến và Đội Cấn. Các cơ quan nghiên cứu và các nhà khoa học ở Việt Nam trong các thập kỷ đã qua có nhiều công trình nghiên cứu và đánh giá cao cuộc khởi nghĩa Thái Nguyên trong lịch sử.
Để hiểu thêm về phong trào đấu tranh chống Pháp của nhân dân Thái Nguyên, nhất là cuộc khởi nghĩa Thái Nguyên, góp phần khẳng định những trang sử vàng trong truyền thống đấu tranh dựng nước và giữ nước của nhân dân các dân tộc trong tỉnh em mạnh dạn chọn đề tài: “Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp ở tỉnh Thái Nguyên trong thời kỳ 1884 – 1918” làm luận văn thạc sĩ của mình
