ThS31_127_Phát triển đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi các tỉnh Tây Nguyên
1. Lý do chọn đề tài
Trong sự nghiệp Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đội ngũ giáo viên (ĐNGV) đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Điều này được khẳng định rất rõ trong Điều 14, Luật giáo dục: “Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục.” [61] Chất lượng ĐNGV ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của giáo dục. Đội ngũ nhà giáo là lực lượng quyết định đến sự thành công của ngành giáo dục. Chiến lược phát triển giáo dục 2001 – 2010 đã chú trọng: Phát triển đội ngũ nhà giáo là một trong những nhiệm vụ hết sức cấp thiết của ngành giáo dục và đào tạo nói chung và của từng cấp học, bậc học nói riêng. Một trong các giải pháp then chốt của Chiến lược phát triển giáo dục 2011 – 2020 là phát triển đội ngũ nhà giáo: “Đảm bảo từng bước có đủ giáo viên thực hiện giáo dục toàn diện theo chương trình giáo dục mầm non và phổ thông, dạy học 2 buổi/ngày, giáo viên dạy ngoại ngữ, giáo viên tư vấn học đường và hướng nghiệp, giáo viên giáo dục đặc biệt và giáo viên giáo dục thường xuyên.”[84]
Đội ngũ giáo viên mầm non (ĐNGVMN) có vị trí đặc biệt quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân; ĐNGVMN có nhiệm vụ thực hiện việc nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ từ 3 – 72 tháng tuổi. Trong thực hiện kế hoạch giáo dục và tuyên truyền phổ biến kiến thức nuôi dạy trẻ theo khoa học cho các bậc cha mẹ và cộng đồng, giáo viên mầm non (GVMN) chủ động phối hợp với gia đình trẻ để cùng phối hợp trong việc chăm sóc và giáo dục (CS&GD) trẻ mầm non, tạo tiền đề vững chắc cho sự hình thành và phát triển nhân cách con người. Trong giai đoạn hiện nay, công tác phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi (PCGDMN5T) được xác định là nhiệm vụ thường xuyên và không đơn thuần chỉ là huy động số trẻ ra lớp, tạo điều kiện cho nhiều người được đi học. Mục tiêu phổ cập giáo dục (PCGD) gắn liền với các mục tiêu phát triển kinh tế và xã hội (KT-XH).Trong đó phát triển ĐNGVMN là yếu tố cần thiết để thực hiện PCGDMN5T, nâng cao chất lượng giáo dục mầm non và góp phần phát triển giáo dục. Để đáp ứng mục tiêu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi “ Bảo đảm hầu hết trẻ em năm tuổi ở mọi vùng miền được đến lớp để thực hiện chăm sóc, giáo dục 2 buổi/ngày, đủ một năm học, nhằm chuẩn bị tốt về thể chất, trí tuệ, tình cảm, thẩm mỹ, tiếng Việt và tâm lý sẵn sàng đi học, bảo đảm chất lượng để trẻ em vào lớp 1” [83] đội ngũ giáo viên mầm non
càng có vai trò quyết định. Vì vậy, phát triển đội ngũ GVMN thực hiện nâng cao chất lượng giáo dục mầm non (GDMN), góp phần phát triển giáo dục các tỉnh Tây Nguyên đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa (CNH), hiện đại hóa (HĐH) đất nước.
Cùng với cả nước, Tây Nguyên đang thực hiện nhiệm vụ đổi mới căn bản và toàn diện về giáo dục. Trong những năm gần đây, GDMN vùng Tây Nguyên đang có những bước chuyển biến căn bản, hệ thống trường lớp mầm non (MN) được phát triển; thu nhận trẻ vào nhà trẻ với tỷ lệ 9,3% và mẫu giáo 60% trẻ em trong độ tuổi, trong đó có 62,3% trẻ em dân tộc trong độ tuổi đến trường, lớp MN. Tuy vậy, giáo dục mầm non vùng Tây Nguyên vẫn có những khó khăn hạn chế, trong đó khó khăn cơ bản là phát triển ĐNGVMN để đáp ứng các mục tiêu của Đề án phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi. Thực tế cho thấy, hàng năm bình quân mỗi tỉnh trong vùng Tây Nguyên thường thiếu từ 100 – 150 GVMN, tập trung nhiều nhất là ở vùng đồng bào dân tộc, vùng sâu, vùng xa; sự thiếu hụt càng tăng khi có chủ trương dạy 2 buổi/ ngày tại các lớp mẫu giáo 5 tuổi. Về cơ cấu đội ngũ GVMN chưa thật đồng bộ, các kiến thức, kỹ năng, năng lực thực tiễn của GV còn yếu ảnh hưởng đến chất lượng đội ngũ, đặc biệt là đa số GV dạy ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) vẫn chưa tiếp cận được việc đổi mới phương pháp dạy học, sự bất đồng về ngôn ngữ hay gặp phải ở GV người Kinh dạy trẻ dân tộc; ngược lại khả năng sử dụng tiếng Việt của nhiều GVMN người dân tộc còn hạn hẹp nên việc thực hiện chuẩn bị tiếng Việt cho trẻ em 5 tuổi vào lớp 1 còn nhiều hạn chế. Do đó đã làm nảy sinh nhiều khó khăn, lúng túng, bị động trong công tác quản lý, đặc biệt là việc thực hiện kế hoạch phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi.
Để thực hiện Chiến lược phát triển giáo dục từ năm 2011- 2020, đảm bảo cho phát triển giáo dục Tây Nguyên nói chung và phát triển đội ngũ giáo viên mầm non thực hiện tốt mục tiêu và nhiệm vụ phổ cập GDMN cho trẻ em 5 tuổi nói riêng đang là một yêu cầu cấp thiết. Đó cũng chính là lí do tác giả chọn đề tài nghiên cứu: “Phát triển đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi các tỉnh Tây Nguyên ”
