LA01.032_Phát triển các tổ chức tài chính nông thôn ở Việt Nam
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
Trong quá trình phát triển của mỗi quốc gia, đặc biệt là các quốc gia đang phát triển, kinh tế nông thôn giữ vai trò hết sức quan trọng. Phần lớn dân số và lao động đều sống ở khu vực nông thôn, kinh tế nông thôn tạo điều kiện cung cấp hàng hóa với giá cánh kéo mềm để trợ giúp khu vực đô thị phát triển. Nhằm góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế xã hội nông thôn, các tổ chức tài chính nông thôn (TCTCNT) đã được chú trọng phát triển. Tầm quan trọng của các TCTCNT đã được khẳng định thông qua việc Liên hiệp quốc chọn năm 2005 là năm quốc tế về tài chính nông thôn, và giải thưởng Nobel hòa bình năm 2006 đã được trao cho Yunus – người sáng lập ra Grameen Bank – ngân hàng dành cho người nghèo nổi tiếng tại Bangladesh.
Tại Việt Nam, các TCTCNT đã phần nào phát huy được vai trò tích cực đối với quá trình phát triển kinh tế nông thôn. Sự phát triển mạnh mẽ của các TCTCNT về phạm vi tiếp cận và các dịch vụ cung ứng, đặc biệt là các dịch vụ về tín dụng và tiết kiệm trong những năm qua đã đáp ứng được phần lớn nhu cầu vốn cho phát triển kinh tế nông thôn. Theo đánh giá của Ngân hàng thế giới năm 2006, hầu hết người dân nông thôn Việt Nam tiếp cận tương đối dễ dàng với các TCTCNT khác nhau, với tính chất độc quyền thấp. Các khoản vay nhỏ (lên đến 10 triệu đồng) khá dễ dàng đối với các nhà kinh doanh nhỏ và nông dân, phản ánh chính sách của Chính phủ sử dụng các công cụ tín dụng trợ cấp để hỗ trợ công cuộc giảm đói nghèo và phát triển nông thôn. Khác với tình trạng thường thấy
ở các nước đang phát triển, khả năng tiếp cận tài chính của khách hàng ở Việt Nam tương đối khả quan. Tuy nhiên, so với yêu cầu phát triển kinh tế đất nước, vai trò này chưa được phát huy tương xứng với tiềm năng của các TCTCTN. Hơn nữa, việc tiếp cận tương đối dễ dàng của khách hàng nông thôn đối với khu vực tài chính có thể gây ra tình trạng nợ nần quá nhiều, hiệu quả hoạt động tài chính thấp, dễ bị tổn thương do rủi ro, khả năng tài chính hạn hẹp, không có hệ thống cảnh báo rủi ro sớm đối với khách hàng nông thôn. Quy mô hoạt động của các TCTCNT thấp, số lượng dịch vụ tài chính nghèo nàn, chất lượng dịch vụ thấp. Sự phối kết hợp, điều phối trong hoạt động giữa các TCTCNT cũng như phối hợp với ngành tài chính nông thôn quốc tế rất yếu kém. Hơn nữa, hoạt động của một số TCTCNT sẽ có sự thay đổi rất lớn về số lượng và chất lượng khi đề án cổ phần hóa và thành lập tập đoàn Ngân hàng – Tài chính của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (AGRIBANK) được hoàn thành, các nghị định của Chính phủ và thông tư hướng dẫn của Ngân hàng Nhà nước về tổ chức và hoạt động của các tổ chức tài chính quy mô nhỏ được thực thi. Hoạt động cung cấp dịch vụ tài chính trong khu vực nông thôn sẽ có sự cạnh tranh khốc liệt, và chỉ có TCTCNT nào phát triển phù hợp mới tồn tại và phát triển được.
Trước đòi hỏi đối với tiến trình phát triển kinh tế nói chung, kinh tế nông thôn nói riêng trong quá trình hội nhập quốc tế, nhu cầu về dịch vụ tài chính ngày càng đa dạng phong phú về số lượng và yêu cầu cao về chất lượng. Hơn nữa, sự cạnh tranh trong nội bộ các TCTCNT ngày càng mạnh mẽ. Nếu không phát triển hoạt động của các TCTCNT Việt Nam cùng với các tổ chức tài chính khác trong hệ thống tài chính, nền kinh tế Việt Nam nói chung, kinh tế nông thôn nói riêng sẽ khó có thể thành công trong hội nhập.
Trong bối cảnh đó, đề tài “Phát triển các tổ chức tài chính nông thôn Việt Nam” được lựa chọn để nghiên cứu
