ThS01.022_Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình xuất khẩu gạo tại thành phố Cần Thơ
Kế hoạch 5 năm 1981-1985, “ưu tiên phát triển ngành nông nghiệp, xem nông nghiệp là mặt trận hàng đầu” đã tạo nên một bước tiến cho nền kinh tế Việt Nam. Từ một nước nghèo nàn lạc hậu, nợ nước ngoài tăng cao, lạm phát 3 con số, là nước nông nghiệp nhưng vẫn phải nhập khẩu lương thực, …Việt Nam với chính sách khoán 10 đã không những đảm bảo an ninh lương thực, nền kinh tế tăng trưởng và phát triển ổn định, tỷ lệ lạm phát giảm dần, tốc độ tăng trưởng cao mà còn trở thành nước có kim ngạch xuất khẩu gạo đứng thứ 3 trên thế giới (năm 1990) và đứng thứ 2 thế giới (năm 1999 và 2005).
Góp phần không nhỏ vào công cuộc ổn định và tăng trưởng kinh tế có vai trò của ngành nông nghiệp của ĐBSCL với sản lượng lúa hàng năm chiếm trên 50% sản lượng lúa cả nước, đóng góp 17% GDP cho cả nước, hơn 90% khối lượng gạo xuất khẩu, 92% sản lượng lương thực, 66% thủy sản. Có thể nói, sản xuất và xuất khẩu lúa gạo là thế mạnh của ĐBSCL.
Tuy nhiên, trong thời gian qua, việc sản xuất và xuất khẩu gạo của nước ta còn nhiều bất cập và yếu kém. Do việc áp dụng khoa học vào sản xuất nông nghiệp còn hạn chế, nhiều giống lúa không còn khả năng kháng sâu rầy vẫn được sử dụng dẫn đến tình trạng sâu bệnh trên diện rộng, công nghệ sau thu hoạch còn lạc hậu,…. Nên chất lượng hàng hóa nông sản chưa cao làm giảm đi khả năng cạnh tranh của gạo Việt Nam trên thị trường thế giới. Ngoài ra, hệ thống thị trường của chúng ta chủ yếu là các nước trong khu vực Đông Nam Á có thu nhập thấp và yêu cầu chất lượng gạo phẩm chất thấp.
Vì vậy, việc nguyên cứu đánh giá về tình hình sản xuất và xuất khẩu gạo vừa qua có vai trò quan trọng trong việc đề ra các chính sách và biện pháp khắc phục cho các địa phương sản xuất và xuất khẩu gạo, trong đó có TP.Cần Thơ.
Cần Thơ là thành phố trung tâm của vùng ĐBSCL, tuy diện tích đất nông nghiệp dùng trồng lúa và sản lượng lương thực không nhiều như tỉnh An Giang, sảnlượng lương thực chỉ khoảng 1 triệu tấn/năm, nhưng Cần Thơ có hệ thống chế biến gạo và tập trung nhiều đầu mối doanh nghiệp xuất khẩu nên trong nhiều năm qua dẫn đầu xuất khẩu gạo khu vực ĐBSCL. Tuy nhiên, việc sản xuất và xuất khẩu lương thực gặp nhiều khó khăn như năng suất lao động thấp, thiên tai thường xuyên đe dọa, chất lượng sản phẩm không cao, thị trường tiêu thụ còn hạn chế,…. điều đó dẫn đến tình trạng mặc dù kim ngạch xuất khẩu lúa gạo chiếm 34,5 % trong tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu năm 2005 của Thành phố, nhưng đời sống người nông dân vẫn hết sức khó khăn, tình trạng đói nghèo còn chiếm tỷ lệ cao, vì vậy, việc nghiên cứu các chính sách nhằm nâng cao hơn nữa năng lực xuất khẩu gạo là điều hết sức cần thiết.
Trước thực trạng đó, việc nghiên cứu tìm hiểu các nhân tố tác động đến tình hình xuất khẩu lúa gạo nhằm đẩy mạnh sự phát triển về kinh tế, xã hội tại Cần Thơ nói riêng và ĐBSCL nói chung, đề tài “Phân tích các nhân tố tác động đến tình hình xuất khẩu lúa gạo tại TP.Cần Thơ” đi sâu nghiên cứu, đánh giá tình hình sản xuất và xuất khẩu gạo tác động đến các mặt về: nguồn thu nhập, trình độ, tăng trưởng kinh tế, xóa đói giảm nghèo,… đồng thời đánh giá những mặt tích cực và khó khăn, hạn chế của các chính sách, thực tiễn ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu lương thực tại Cần Thơ trong thời gian qua để đề xuất một số biện pháp để nâng cao hiệu quả xuất khẩu lúa gạo, góp phần tăng trưởng kinh tế và xóa đói giảm nghèo cho người dân.
Trong quá trình thực hiện, tôi đã kết hợp sử dụng các phương pháp mô tả, phương pháp thống kê, phương pháp phân tích và đánh giá; sử dụng các nguồn số liệu của Sở Thương mại Cần Thơ, Sở Nông nghiệp, niên giám thống kê ĐBSCL
2004, niên giám thống kê cả nước năm 2005, 2006, nguồn số liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ, các bài báo, các báo cáo, bài viết của các chuyên gia trong ngành.
Phạm vi nghiên cứu của đề tài chỉ giới hạn trong việc phân tích các nhân tố tác động của hoạt động xuất khẩu lúa gạo ảnh hưởng đến sự tăng trưởng kinh tế tại TP.Cần Thơ trong giai đoạn 2001 – 2006.
Luận văn được xây dựng gồm ba phần với nội dung như sau:
– Chương I: Cơ sở lý luận và thực tiễn
– Chương II: Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình sản xuất và xuất khẩu gạo của TP.Cần Thơ
– Chương III: Một số giải pháp Nâng cao hiệu quả xuất khẩu gạo TP.Cần Thơ
