ThS01.136_Nâng cao năng lực cạnh tranh của hệ thống NHTM Nhà Nước Việt Nam sau khi gia nhập WTO
Năm 2006 đánh dấu những sự kiện quan trọng trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế của đất nước. Quá trình đàm phán gia nhập WTO của Việt Nam đã khép lại và Việt Nam đã chính thức trở thành thành viên thứ 150 của tổ chức thương mại thế giới (WTO). Nghị định thư gia nhập Hiệp định thành lập WTO của Việt Nam đã có hiệu lực từ ngày 11/1/2007, ghi nhận Việt Nam bắt đầu được hưởng các quyền lợi và có nghĩa vụ thực hiện các trách nhiệm của một nước thành viên WTO.
Đối với ngành Ngân Hàng, sự kiện Việt Nam gia nhập WTO có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh Đề án Phát triển ngành Ngân hàng Việt Nam đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 112/2006/QĐ-TTg ngày 24/5/2006 và đang trong giai đoạn triển khai thực hiện với mục tiêu quan trọng là xây dựng một hệ thống ngân hàng Việt Nam
hiện đại, phát triển bền vững và hội nhập kinh tế quốc tế. Hệ thống NHTMNN đóng vai trò chi phối trong hệ thống các NHTM Việt Nam. Những năm vừa qua, cùng với những thành tựu đạt được trong công cuộc đổi mới đất nước, các NHTMNN cũng có những khởi sắc với việc chiếm khoảng 76% thị phần huy động vốn (trong khi thị phần huy động vốn của các NHTM Việt Nam là 89%) và 73% thị phần cho vay, đồng thời giữ vai trò nòng cốt, chủ đạo trong lĩnh vực hoạt động cung cấp dịch vụ ngân hàng và triển khai chính sách tiền tệ.
Tuy nhiên, theo đánh giá của chuyên gia Ngân hàng Thế giới, thì hiện hệ thống NHTMNN Việt Nam đang là một điểm yếu chiến lược trong các thể chế kinh tế của Việt Nam và đang bị đè nặng bởi bảng cân đối yếu, khả năng sinh lợi thấp, cán bộ chưa được đào tạo đầy đủ và bởi hệ thống thông tin kém, khả năng giải quyết nợ không sinh lời hạn chế, tính minh bạch trong các NHTMNN chưa cao. Công tác kiểm toán quốc tế được triển khai chậm, hơn nữa chất lượng kiểm toán còn có rất nhiều yếu kém. Việc tiến tới các chuẩn mực kế toán quốc tế và xác định dự phòng cho các khoản nợ không sinh lời chưa mấy tiến bộ, và có sự áp dụng rất khác nhau những thông lệ quốc tế trong hệ thống NHTM ở Việt Nam hiện hành.
Như vậy, có thể thấy khả năng hội nhập của hệ thống NHTMNN về thực chất là rất hạn chế bởi năng lực tài chính nhỏ bé, khả năng cạnh tranh yếu, thể chế hoạt động kém hiệu quả và đặc biệt là cơ chế hoạt động còn nhiều bất cập so với các thông lệ quốc tế. Do đó, để tiến trình hội nhập của lĩnh vực tài chính nói chung và hệ thống NHTMNN nói riêng đạt hiệu quả. Việc phân tích các yêu cầu của quá trình hội nhập và thực trạng của các NHTMNN Việt Nam hiện nay để tìm ra giải pháp nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh, giúp các NHTMNN hoạt động vững vàng trong hội nhập và là đối trọng với các ngân hàng nước ngoài khi thị trường tài chính ngân hàng Việt Nam mở cửa là một yêu cầu rất cấp bách và thiết thực. Xuất phát từ ý nghĩ đó, tác giả đã thực hiện đề tài : ”Nâng cao năng lực cạnh tranh của hệ thống NHTM Nhà Nước Việt Nam sau khi gia nhập WTO”
