LA09.044_Minh bạch thông tin tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
1. Lý do chọn đề tài
PHẦN MỞ ĐẦU
Thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đã trải qua gần 15 năm hoạt động. Đối với TTCK thì thông tin luôn là yếu tố không thể thiếu khi thực hiện các hoạt động đầu tư. Trong đó, thông tin tài chính đóng vai trò rất quan trọng trong các quyết định của nhà đầu tư. Yếu tố sống còn để thị trường có chất lượng là lòng tin của nhà đầu tư. Lòng tin được xây dựng dựa trên công khai, minh bạch (IFC, 2012). Tuy nhiên, TTCK Việt Nam thời gian qua hoạt động thiếu hiệu quả. Hàng loạt những vụ sụp đổ hoặc bị ngừng giao dịch của các CTNY thời gian qua liên quan rất nhiều đến CTNY, công ty kiểm toán trên thế giới và Việt Nam khiến cho nhà đầu tư mất dần lòng tin vào chất lượng của thông tin tài chính công bố và sự đảm bảo từ phía các công ty kiểm toán. Tất cả những điều đó xuất phát từ vấn đề là các thông tin tài chính được trình bày và công bố thiếu sự minh bạch. Đồng thời, mặc dù TTCK Việt Nam đã hoạt động gần 15 năm nhưng tính ổn định chưa cao, các thông tin nói chung và thông tin tài chính nói riêng chưa rõ ràng, chưa minh bạch. Ngoài ra, hệ thống kế toán và kiểm toán của Việt Nam “thiếu” văn hóa minh bạch và trách nhiệm giải trình nên chất lượng của thông tin tài chính do các tổ chức tài chính cung cấp còn yếu kém (Ngân hàng Thế giới, 2014). Chính vì vậy, báo cáo môi trường kinh doanh 2014 của ngân hàng thế giới xếp Việt Nam ở hạng 99/189 quốc gia, trong đó, chỉ số mức độ công khai thông tin đạt 7/10, chỉ số mức độ bảo vệ nhà đầu tư chỉ đạt 3/10).
Minh bạch thông tin từ phía các công ty, đặc biệt là các CTNY, là cơ sở quan trọng làm gia tăng giá trị của các CTNY, cũng là góp phần giúp TTCK phát triển bền vững. Trong các nỗ lực nhằm khôi phục niềm tin của nhà đầu tư thì yêu cầu về minh bạch thông tin là ưu tiên hàng đầu để nâng cao chất lượng BCTC, nâng cao chất lượng công bố thông tin từ các CTNY. Năm 2011, thông qua chương trình Tọa đàm Châu Á, khối OECD đã xây dựng, công bố báo cáo Ưu tiên cải cách ở Châu Á: Đưa quản trị công ty lên tầm cao mới. Trong đó, một trong hai ưu tiên chính của báo cáo này là “cần
nâng cao chất lượng, thực hiện công bố thông tin kịp thời, minh bạch” (OECD, 2011). Trong thời gian gần đây, để khôi phục lại niềm tin của công chúng, các cơ quan chức năng, các tổ chức liên quan, các công ty kiểm toán và CTNY đang tiến hành nhiều biện pháp để thay đổi quá trình soạn lập BCTC nhằm hướng đến các tiêu chuẩn chất lượng tốt nhất cho các TTTC công bố. Thực tiễn ở Việt Nam và trên thế giới thời gian qua cho thấy, các cuộc khủng hoảng kinh tế thường bắt nguồn từ hệ thống tài chính. Vì thế sự minh bạch của thông tin trên BCTC là rất cần thiết vì thiếu chúng các công ty không thể xây dựng niềm tin của công chúng vào thành quả thực hiện và khả năng thu hút vốn trên TTCK. Nghiên cứu nhằm lượng hóa mức độ minh bạch TTTC của các CTNY và xác định các nhân tố tác động đến tính minh bạch TTTC được trình bày và công bố là chủ đề rất quan trọng và hữu ích. Việc nghiên cứu những vấn đề trên góp phần giúp TTCK Việt Nam hoạt động bền vững và hiệu quả là yêu cầu cần thiết.
Chính vì vậy, NCS chọn đề tài: “Minh bạch thông tin tài chính của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam” làm đề tài nghiên cứu. Ngoài ra, dựa trên tổng quan về các nghiên cứu đã thực hiện trước đây trên thế giới và Việt Nam về minh bạch TTTC, cũng như xem xét các cơ sở lý thuyết về TTTC và minh bạch TTTC sẽ giúp cho luận án kế thừa những ưu việt, đồng thời khắc phục những tồn tại của các nghiên cứu trước; Từ đó luận án sẽ có những đóng góp về mặt lý luận có hàm lượng khoa học cao, và mang nhiều ý nghĩa thực tiễn hơn
