Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng kiểm toán báo cáo tài chính các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Đề tài luận án: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng kiểm toán báo cáo tài chính các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam
Chuyên ngành: Kế toán (Kế toán, Kiểm toán và Phân tích)
Mã số: 62.34.03.01
Nghiên cứu sinh: Bùi Thị Thủy
Người hướng dẫn 1: TS. Cao Tấn Khổng Người hướng dẫn 2: TS. Vũ Đình Hiển
Những đóng góp mới về mặt lý luận
Hình thành khung nghiên cứu và kết hợp phân tích thực trạng tại Việt Nam, tác giả đã hệ thống hóa 16 nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng kiểm toán báo cáo tài chính (BCTC) của các doanh nghiệp niêm yết (DNNY) trên thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam hiện nay, được chia thành 3 nhóm, gồm: Nhóm nhân tố bên ngoài, nhóm nhân tố về kiểm toán viên và nhóm nhân tố công ty kiểm toán. Trong số này, tác giả phát triển 12 tiêu chí đo lường 3 nhân tố thuộc nhóm Bên ngoài (Môi trường pháp lý, Doanh nghiệp niêm yết và Kiểm soát bên ngoài và khác) phù hợp với tình hình thực tế tại Việt Nam.
Những phát hiện, đề xuất mới rút ra từ kết quả nghiên cứu của Luận án
(1) Dựa vào 16 nhân tố đã được xác định, tác giả thực hiện khảo sát các kiểm toán viên thuộc các công ty kiểm toán độc lập được chấp thuận kiểm toán báo cáo tài chính của doanh nghiệp niêm yết. Kết quả phân tích thống kê chỉ ra rằng, có 14 nhân tố (với 60 tiêu chí đo lường) thuộc ba nhóm có mức độ ảnh hưởng khác nhau tới chất lượng kiểm toán báo cáo tài chính của doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay. Lượng hóa mức độ ảnh hưởng của 14 nhân tố thuộc ba nhóm như sau:
– 6 nhân tố thuộc về nhóm Kiểm toán viên có mức độ ảnh hưởng giảm dần, gồm: Kinh nghiệm chuyên sâu, Ý thức, Chuyên nghiệp, Áp lực, Độc lập, sau cùng là Trình độ bằng cấp;
– 3 nhân tố thuộc nhóm Bên ngoài có mức độ ảnh hưởng giảm dần, gồm: Doanh nghiệp niêm yết, Môi trường pháp lý và Kiểm soát bên ngoài;
– 5 nhân tố thuộc về nhóm Công ty kiểm toán có mức độ ảnh hưởng giảm dần, gồm: Hệ thống kiểm soát chất lượng, Điều kiện làm việc (chủ yếu là Phương pháp và công cụ kiểm toán), Phí kiểm toán và sau cùng là Danh tiếng và Qui mô công ty kiểm toán.
(2) Từ kết quả khảo sát, kết hợp với phân tích thực tế và phỏng vấn thêm một số chuyên gia, Luận án đề xuất các nhóm giải pháp chính cần tập trung nhằm nâng cao chất lượng kiểm toán báo cáo tài chính của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay, đó là:
Thứ nhất, tăng cường chất lượng đội ngũ kiểm toán viên, gồm: Tăng cường kinh nghiệm chuyên sâu, ý thức tuân thủ chuẩn mực và tính chuyên nghiệp khi thực hiện cuộc kiểm toán tại khách hàng;
Thứ hai, đối với các công ty kiểm toán, cần tập trung thiết kế và vận hành chính sách quản lý chất lượng và phương pháp/công cụ kiểm toán chuyên nghiệp, hiệu quả;
Thứ ba, đối với các cơ quan có thẩm quyền, như Bộ Tài chính, VACPA, Ủy Ban Chứng khoán Nhà nước, nên chú trọng trước hết vào vai trò hỗ trợ đào tạo, tọa đàm trao đổi kinh nghiệm chuyên sâu…
Bên cạnh đó, Luận án kiến nghị cần xây dựng một môi trường pháp lý đầy đủ, phù hợp và một chế tài xử phạt đủ mạnh, kiến nghị đối với doanh nghiệp niêm yết, đồng thời đưa ra những lưu ý thận trọng đối với nhà đầu tư khi sử dụng các báo cáo tài chính đã được kiểm toán viên xác nhận mức độ trung thực và hợp lý.
———————-
NEW CONTRIBUTIONS OF THE THESIS
Thesis’s topic: Research on factors affecting audit quality of financial reports of listed companies in the Vietnamese stock market.
Major: Accounting (Accounting, Auditing and Analysis)
Code: 62.34.03.01
PhD student: Bui Thi Thuy
Instructor 1: PhD. Cao Tan Khong Instructor 2: PhD. Vu Đinh Hien
New contributions in the theoretical aspect:
In developing the research framework and analyzing the current situation in Vietnam, the author categorizes 16 factors affecting audit quality of financial reports of listed companies on Vietnamese stock market into three groups, including: Group of external factors, group of factors related to auditors and group of factors related to auditing firms. Among them, the author develops 12 evaluation criteria for 3 factors in the group of external factors (legal environment, listed companies, external control and others) in line with the current situation in Vietnam.
New proposals drawn from research results:
(1) On the basis of 16 identified factors, the author carries out researches with auditors in independent auditing firms which are approved to audit financial reports of listed companies. Statistical results show that there are 14 factors (with 60 evaluation criteria) under the three groups that display different impacts on audit quality of financial reports of listed companies in the Vietnamese stock market. The degree of impact of these 14 factors in three groups is quantized as follows:
– 6 factors in the group related to auditors in the order of decreasing impact including: Experience and Industry Expertise, Awareness, Pressure, Independence and Academic Degree.
– 3 factors in the group of external factors in the order of decreasing impact including : Listed companies, Legal environment and External control
– 5 factors in the group related to auditing firms in the order of decreasing impact including: Quality control system, Working conditions (mostly about auditing approach and tools), Auditing fee and finally Reputation and Size of auditing firms.
(2) From research results, coupled with analysis of reality and interviews of a number of specialists, the thesis proposes some main groups of solutions to improve the audit quality of financial reports of listed companies on the Vietnamese stock market, namely:
Firstly, the quality of auditing staff is enhanced, including: improving experience and expertise, compliance of ethical standards and field work conduct;
Secondly, auditing firms are required to design and operate quality control policies and approach/tools for auditing in a professional and effective way;
Thirdly, regarding competent authorities such as the Ministry of Finance, the Vietnam Association of Certified Public Accountants (VACPA), State Securities Commission of Vietnam…, focus should be given on the role of providing support and training, organizing conferences to exchange experience and expertise…
In addition, the thesis also proposes that a complete and appropriate legal environment as well as powerful sanction mechanism should be built. It also proposes listed companies, provides notes of caution for investors in reading audited financial reports.
