ThS01.174_Hoạt động đầu tư kinh doanh trái phiếu của ngân hàng thương mại Việt Nam
Trong thời gian qua, hoạt động đầu tư kinh doanh trái phiếu là một trong những hoạt động quan trọng được các ngân hàng trên thế giới quan tâm phát triển. Bởi đây là hoạt động có vai trò quan trọng đối với NHTM với mục đích hỗ trợ đảm bảo thanh khoản, là công cụ thực hiện chính sách quản lý tài sản Nợ – Có, đa dạng hóa danh mục đầu tư, tìm kiếm lợi nhuận và nâng cao năng lực cạnh tranh của mỗi ngân hàng. Bên cạnh đó, hoạt động đầu tư kinh doanh trái phiếu của hệ thống NHTM cũng đóng góp vào sự phát triển chung của thị trường trái phiếu, từ đó góp phần quan trọng đến sự phát triển kinh tế-xã hội của mỗi quốc gia, giúp Chính phủ thực hiện chính sách tiền tệ, tài chính công và quản lý vĩ mô nền kinh tế – xã hội có hiệu quả.
Tại Việt Nam, theo lộ trình cam kết quốc tế mở cửa thị trường tài chính, dịch vụ ngân hàng từ năm 2006 đối với các nước trong khối ASEAN và từ năm 2008 theo hiệp định thương mại Việt-Mỹ, sự cạnh tranh trên thị trường tài chính trong nước trở nên gay gắt hơn. Sự thâm nhập thị trường mạnh mẽ thông qua nhiều hình thức (ngân hàng con, chi nhánh, góp vốn mua cổ phần và liên doanh) đi kèm với tác phong hoạt động chuyên nghiệp, quy trình cung cấp sản phẩm dịch vụ nhanh chóng, thuận tiện của nhiều NHTM trên thế giới sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sự tồn tại và phát triển của các NHTM Việt Nam. Bên cạnh đó, hiện nay các hoạt động ngân hàng mang tính truyền thống như hoạt động tín dụng gặp nhiều khó khăn, lợi nhuận ngân hàng suy giảm, đồng thời nợ xấu tăng cao. Trong bối cảnh này, các NHTM thực hiện việc lựa chọn kênh đầu tư kinh doanh trên thị trường Trái phiếu sẽ là sự lựa chọn đúng đắn và hoạt động đầu tư kinh doanh Trái phiếu đang hứa hẹn nhiều cơ hội tốt và là xu hướng tất yếu cho hệ thống NHTM Việt Nam.
Nhưng thực tế ở Việt Nam đang cho thấy vì nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, hiện nay một số NHTM Việt Nam đã triển khai hoạt động này nhưng vẫn tồn tại nhiều bất cập, hạn chế trong việc phát triển, tăng khả năng cạnh tranh, quản lý vốn khả dụng và tạo ra thu nhập cho ngân hàng. Do đó, câu hỏi đặt ra là các NHTM cần thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh trái phiếu như thế nào trên các phương diện như mô hình tổ chức, quy trình thực hiện, các loại hình thực hiện và chiến lược thực hiện tương ứng, phương thức quản trị rủi ro v.v. Bên cạnh đó, các NHTM cũng cần nắm bắt các điều kiện cơ bản để thực hiện và điều chỉnh các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động này theo hướng tích cực nhằm đảm bảo tính khả thi và phát huy vai trò của hoạt động này trong chiến lược phát triển chung của ngân hàng.
Ngoài ra, hiện nay đối với các nghiệp vụ truyền thống khác như tín dụng, huy động vốn v.v. thì các nhà quản lý có thể dễ dàng đánh giá thực trạng, chất lượng hoạt động thông qua hệ thống các chỉ tiêu đo lường, đánh giá. Trên cơ sở đó, cần thiết phải xây dựng và áp dụng bộ chỉ tiêu đánh giá phù hợp với hoạt động đầu tư kinh doanh trái phiếu để giúp các nhà quản trị có chiến lược phát triển hợp lý. Như vậy, việc xây dựng những cơ sở lý luận và tiền đề cho hoạt động đầu tư kinh doanh trái phiếu được hình thành và áp dụng bài bản, đúng đắn, ngày càng phát triển và giữ vai trò quan trọng trong hoạt động của ngân hàng thương mại Việt Nam, đồng thời trên cơ sở đó đưa ra những giải pháp phát triển hoạt động này trong giai đoạn hiện nay vừa là đòi hỏi bức thiết trong hoạt động của một ngân hàng thương mại nói chung, vừa là yêu cầu khách quan đối với sự phát triển của nền kinh tế xã hội. Tuy nhiên, trong thời gian qua tại Việt Nam cũng như trên thế giới hầu như chưa có công trình nghiên cứu chính thức nào đề cập đến những vấn đề này. Do đó trong phạm vi nghiên cứu của luận án tiến sỹ, với mong muốn và hy vọng được góp phần giải quyết vấn đề đang tồn tại, tôi mạnh dạn nghiên cứu Luận án tiến sỹ kinh tế với đề tài: “Hoạt động đầu tư kinh doanh trái phiếu của ngân hàng thương mại Việt Nam”
