ThS31_082_Định hướng tìm tòi giải quyết vấn đề khi dạy học một số kiến thức chương “ các định luật bảo toàn” lớp 10 ban cơ bản cho học sinh dân tộc nội trú
I. Lý do chọn đề tài
Dạy học là hoạt động đặc trưng chủ yếu của nhà trường nói chung và các trường phổ thông nói riêng. Dưới ảnh hưởng của cuộc cách mạng khoa học phát triển như vũ bão, tri thức mới ngày càng nhiều, đòi hỏi ngành Giáo dục – Đào tạo cũng phải có những đổi mới và phát triển theo kịp xu thế của thời đại. Đảng và nhà nước ta đã chỉ rõ: Phải phát triển mạnh mẽ Giáo dục – Đào tạo, lấy giáo dục làm quốc sách hàng đầu, coi giáo dục là động lực cho sự phát triển kinh tế xã hội, xây dựng chiến lược giáo dục và đào tạo nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân
tài, hình thành đội ngũ người lao động có tri thức và có tay nghề cao, có năng lực thực hành, tự chủ, năng động và sáng tạo trên tất cả mọi lĩnh vực. Vì vậy mục tiêu của giáo dục là phải đào tạo ra những con người có phẩm chất đạo đức tốt, có tri thức và trình độ khoa học kỹ thuật cao, có kỹ năng nghề nghiệp để đáp ứng nhu cầu, đòi hỏi của xã hội.
Để thực hiện được những mục tiêu trên, đổi mới phương pháp dạy học trong giáo dục đào tạo là một trong những nhiệm vụ cấp bách mà Đảng và nhà nước ta quan tâm. Nghị quyết Đại Hội Đảng lần thứ 10 đã chỉ rõ : “Đổi mới tư duy giáo dục một cách nhất quán, từ mục tiêu chương trình, nội dung, phương pháp, để tạo được chuyển biến cơ bản và toàn diện của nền giáo dục nước nhà”….. “ưu tiên hàng đầu cho việc nâng cao chất lượng dạy và học. Đổi mới chương trình,nội dung, phương pháp dạy và học, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên và tăng cường cơ sở vật chất của nhà trường, phát huy khả năng sáng tạo và độc lập suy nghĩ của học sinh, sinh viên.” “ưu tiên đầu tư phát triển giáo dục và đào tạo ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số,….Mở thêm các trường dân tộc nội trú, bán trú.”
Trong Luật giáo dục Việt Nam ( 12/1998) cũng chỉ rõ “ Phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn” .Do đó những người làm công tác giáo dục phải quan tâm đến việc nâng cao chất lượng học tập của học sinh, đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng của nhà trường phổ thông.
Trong quá trình đổi mới hệ thống giáo dục theo tinh thần nghị quyết Đại Hội Đảng lần thứ 10 nói trên, để đáp ứng yêu cầu cấp bách của sự đổi mới về nội dung đào tạo, cần có những đổi mới căn bản về phương pháp dạy học. Hiện nay việc dạy học theo kiểu thuyết trình tràn lan vẫn đang ngự trị. Nhiều giáo viên vẫn chưa từ bỏ lối dạy học cũ: Thày nói, trò ghi, trò hoàn toàn thụ động. Không phát huy được tính tích cực, sáng tạo của học sinh.
Tư tưởng chỉ đạo và cũng là mục đích của quá trình đổi mới phương pháp dạy học là tích cực hoá hoạt động học tập của học sinh dựa trên nguyên tắc: Giáo viên giúp học sinh tự lực suy nghĩ, khám phá, đề xuất giải quyết vấn đề. Xu hướng dạy học này đang rất được chú ý vận dụng, không những bởi hiệu quả to lớn thực tế của nó được thừa nhận, mà còn có cơ sở lí luận và thực tiễn vững trắc. Đây là một trong những xu hướng dạy học được nhiều nước quan tâm, nghiên cứu và mở rộng phạm vi ứng dụng.
Ở nước ta hiện nay sách giáo khoa lớp 10 đã được biên soạn theo hướng tạo điều kiện để tổ chức các hoạt động học tập cho học sinh nhằm phát huy tính tích cực, tự giác chủ động, say mê học tập và ý chí vươn lên.Vấn đề là làm thế nào để phát triển năng lực sáng tạo, năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề là một trong những vấn đề cấp thiết cần được đầu tư nghiên cứu.
Trong khối các trường phổ thông, trường phổ thông dân tộc nội trú luôn được sự quan tâm đặc biệt của Đảng, nhà nước và đồng bào các dân tộc.Hệ thống trường dân tộc nội trú không ngừng được mở rộng về quy mô, nâng cao về chất lượng, có vị trí và đóng góp quan trọng vào sự nghiệp giáo dục của cả nước. Qua điều tra tìm hiểu chúng tôi được biết nhiều trường phổ thông dân tộc nội trú cũng đã không ngừng xây dựng và đổi mới phương pháp cũng như cách thức tổ chức dạy học cho phù hợp với đặc trưng của nhà trường và đã có được những thành công nhất định.
Tuy nhiên thực tế cho thấy dạy học ở các trường nội t rú hiện nay còn nhiều bất cập. Đa số giáo viên chưa cập nhật được phương pháp mới vào dạy học vật lí, đặc biệt chưa có biện pháp khơi dậy và phát huy tính tích cự, chủ động, sáng tạo của học sinh. Mặt khác học sinh dân tộc thiểu số ở miền núi chưa có thói quen lao động trí óc, ngại suy nghĩ, thường hay máy móc, quen lối tư duy cụ thể. Thực tế đòi hỏi phải có phương pháp dạy học phù hợp với điều kiện,hoàn cảnh, đối tượng học sinh dân tộc nội trú.
Để góp phần nâng cao hơn nữa hiệu quả giáo dục nói chung và dạy học vật lý nói riêng ở trường dân tộc nội trú, chúng tôi lựa chọn đề tài:
Định hướng tìm tòi giải quyết vấn đề khi dạy học một số kiến thức chương “ Các định luật bảo toàn” lớp 10 ban cơ bản cho học sinh dân tộc nội trú
