LA02.240_Chi tiêu công, quản trị công và tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia đang phát triển
1.2 Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu
Luận án hướng đến khám phá mối quan hệ giữa chi tiêu công, quản trị công và tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia đang phát triển. Về khái quát, luận án hướng đến hai mục tiêu nghiên cứu chính như sau: (1) Đánh giá tác động của cấu trúc chi tiêu công đến tăng trưởng kinh tế trong sự ràng buộc ngân sách tại các quốc gia đang phát triển; (2) Đánh giá vai trò của quản trị công trong mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia đang phát triển.
Như đã trình bày chi tiết ở phần trên, mục tiêu thứ nhất của luận án kết hợp xem xét vai trò của cơ cấu chi tiêu công, ràng buộc ngân sách và tác động phi tuyến trong mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia đang phát triển.
Theo đó, luận án hướng đến trả lời các câu hỏi nghiên cứu cụ thể như sau:
+ Vai trò của ràng buộc ngân sách trong mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia đang phát triển là như thế nào?
+ Liệu có sự khác biệt về hiệu quả kinh tế của các thành phần chi tiêu công giữa giai đoạn trước và sau khủng hoảng hay không?
Ở mục tiêu nghiên cứu thứ hai, luận án hướng đến kiểm định vai trò của các khía cạnh quản trị công trong mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia đang phát triển giai đoạn 1998-2016. Theo đó, các câu hỏi nghiên cứu cần được giải quyết như sau:
+ Quản trị công có vai trò như thế nào trong việc hiệu chỉnh tác động của các thành phần chi tiêu công đến tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia đang phát triển?
+ Khía cạnh thể chế chính trị có vai trò như thế nào trong việc hiệu chỉnh tác động của các thành phần chi tiêu công đến tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia đang phát triển?
Kết quả kiểm định ở hai mục tiêu nghiên cứu là tiền đề để nghiên cứu đề xuất một số ý tưởng và gợi ý chính sách về quản trị công, chi tiêu công hướng đến mục tiêu tăng trưởng tại các quốc gia đang phát triển nói chung và Việt Nam nói riêng.
1.3. Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành các mục tiêu nghiên cứu, với dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các nguồn đáng tin cậy, luận án sử dụng các phương pháp kiểm định thích hợp nhằm khám khá mối quan hệ giữa chi tiêu công, quản trị công và tăng trưởng kinh tế tại trường hợp các quốc gia đang phát triển.
Cụ thể, tận dụng ưu điểm của phương pháp kiểm định trong việc giải quyết các khuyết tật của mô hình như phương sai thay đổi, tự tương quan và đặc biệt là vấn đềnội sinh, các phân tích, thảo luận chủ yếu dựa trên kết quả kiểm định từ phương pháp ước lượng Moment tổng quát GMM sai phân (Difference GMM) hai bước. Ngoài ra, để kiểm định hiệu ứng phi tuyến của các biến đến tăng trưởng kinh tế, luận án sử dụng phương pháp ước lượng ngưỡng với dữ liệu bảng của B. E. Hansen (1999).
1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án là mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế; mối quan hệ giữa quản trị công, chi tiêu công và tăng trưởng kinh tếcùng với các biến số khác như vốn đầu tư, vốn con người, nợ công tại các quốc gia đang phát triển giai đoạn 1998-2016.
MỤC LỤC ……………………………………………………………………………………………………….. 1
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ………………………………………………………………………. 1
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ ……………………………………………………………………………….. 2
DANH MỤC CÁC ĐỒ THỊ ……………………………………………………………………………… 2
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ………………………………………………………………… 3
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU …………….. 4
1.1 LÝ DO LỰA CHỌN ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU ……………………………………………………….. 4
1.2 MỤC TIÊU VÀ CÂU HỎI NGHIÊN CỨU …………………………………………………………… 9
1.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ……………………………………………………………………. 11
1.4 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ………………………………………………………. 11
1.5 KẾT QUẢ VÀ ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN ……………………………………………….. 11
1.6 QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU …………………………………………………………………………. 14
1.7 KẾT CẤU LUẬN ÁN …………………………………………………………………………………… 16
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA CHI TIÊU
CÔNG, QUẢN TRỊ CÔNG VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ ………………………….. 17
GIỚI THIỆU ………………………………………………………………………………………………….. 17
2.1 CÁC KHÁI NIỆM …………………………………………………………………………………… 20
2.1.1 Tăng trưởng kinh tế ………………………………………………………………………….. 20
2.1.2 Chi tiêu công …………………………………………………………………………………….. 21
2.1.3 Quản trị công ……………………………………………………………………………………. 24
2.2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA CHI TIÊU CÔNG VÀ TĂNG TRƯỞNG
KINH TẾ TRONG SỰ RÀNG BUỘC NGÂN SÁCH …………………………………………………… 28
2.2.1 Lý thuyết về mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế ……… 28
2.2.2 Lý thuyết về cơ cấu chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế………………………. 36
2.2.3 Khung phân tích về mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng kinh
tế trong sự ràng buộc ngân sách ………………………………………………………………… 40
2.3 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ VAI TRÒ CỦA QUẢN TRỊ CÔNG TRONG MỐI QUAN HỆ
GIỮA CHI TIÊU CÔNG VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ ……………………………………………. 45
2.3.1 Lý thuyết về lựa chọn công và lý thuyết kinh tế chính trị ……………………… 46
2.3.2 Lý thuyết kinh tế học thể chế mới ……………………………………………………….. 48
2.3.3 Khung phân tích về vai trò của quản trị công trong mối quan hệ giữa
chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế ……………………………………………………………. 52
Trang 1
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail : luanvanaz@gmail.com
Phone: 0972.162.3992.4 LƯỢC KHẢO CÁC NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM …………………………………………… 55
2.4.1 Mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế ………………………… 55
2.4.2 Mối quan hệ giữa chi tiêu công, quản trị công và tăng trưởng kinh tế …… 59
2.4.3 Khoảng trống nghiên cứu và câu hỏi nghiên cứu ………………………………… 62
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ……………………………………………………………………………………. 65
CHƯƠNG 3: ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA CẤU TRÚC CHI TIÊU CÔNG
ĐẾN TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ TRONG SỰ RÀNG BUỘC NGÂN SÁCH ….. 67
GIỚI THIỆU ………………………………………………………………………………………………….. 67
3.1 THỰC TRẠNG CHI TIÊU CÔNG VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ TẠI CÁC QUỐC GIA
ĐANG PHÁT TRIỂN ………………………………………………………………………………………… 69
3.2 MÔ HÌNH THỰC NGHIỆM ………………………………………………………………………….. 74
3.3 DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU ……………………………………………………………………………… 78
3.4 PHƯƠNG PHÁP KIỂM ĐỊNH ……………………………………………………………………….. 82
3.5 KẾT QUẢ ƯỚC LƯỢNG ……………………………………………………………………………… 84
3.5.1 Chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế …………………………………………………… 84
3.5.2 Cấu trúc chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế ……………………………………… 88
3.5.3 Ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế đến hiệu quả kinh tế của chi tiêu
công …………………………………………………………………………………………………………. 92
3.5.4 Phân tích tác động phi tuyến của chi tiêu công đến tăng trưởng kinh tế … 95
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ………………………………………………………………………………….. 100
CHƯƠNG 4: ĐÁNH GIÁ VAI TRÒ CỦA QUẢN TRỊ CÔNG TRONG MỐI
QUAN HỆ GIỮA CHI TIÊU CÔNG VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ …………… 102
GIỚI THIỆU ………………………………………………………………………………………………… 102
4.1 CHỈ SỐ ĐO LƯỜNG QUẢN TRỊ CÔNG …………………………………………………………. 103
4.2 THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG QUẢN TRỊ CÔNG TẠI CÁC QUỐC GIA ĐANG PHÁT
TRIỂN ………………………………………………………………………………………………………… 107
4.3 MÔ HÌNH THỰC NGHIỆM ………………………………………………………………………… 110
4.4 DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU ……………………………………………………………………………. 112
4.5 KẾT QUẢ ƯỚC LƯỢNG ……………………………………………………………………………. 114
4.5.1 Vai trò quản trị công trong mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng
trưởng …………………………………………………………………………………………………….. 114
4.5.2 Vai trò của sự khác biệt về thể chế chính trị trong mối quan hệ giữa chi
tiêu công và tăng trưởng ………………………………………………………………………….. 122
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ………………………………………………………………………………….. 127
CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý CHÍNH SÁCH ………………………………….. 129
GIỚI THIỆU ………………………………………………………………………………………………… 129
Trang 2
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail : luanvanaz@gmail.com
Phone: 0972.162.399
5.1 KẾT LUẬN …………………………………………………………………………………………….. 131
5.1.1 Về mặt lý thuyết ………………………………………………………………………………. 131
5.1.2 Về kết quả thực nghiệm …………………………………………………………………… 133
5.2 HÀM Ý CHÍNH SÁCH ………………………………………………………………………………. 136
5.2.1 Các quốc gia đang phát triển ……………………………………………………………. 136
5.2.2 Việt Nam ………………………………………………………………………………………… 138
5.3 HẠN CHẾ VÀ HƯỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO ………………………………………….. 145
KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 ………………………………………………………………………………….. 146
KẾT LUẬN CHUNG ……………………………………………………………………………………. 147
TÀI LIỆU THAM KHẢO …………………………………………………………………………….. 150
DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC ……………………………………………………………………….. 165
Danh mục các bảng biểu
Bảng 3.1: Thống kê mô tả các biến …………………………………………………………………….. 80
Bảng 3.2: Hệ số tương quan giữa các biến ………………………………………………………….. 82
Bảng 3.3: Tác động của chi tiêu công và các biến tương tác đến tăng trưởng kinh tế tại
các quốc gia đang phát triển. ……………………………………………………………………………… 85
Bảng 3.4: Tác động của thành phần chi tiêu công, biến tương tác đến tăng trưởng kinh
tế tại các quốc gia đang phát triển ………………………………………………………………………. 89
Bảng 3.5: Tác động của khủng hỏang kinh tế năm 2008 đến mối quan hệ giữa chi tiêu
công và tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia đang phát triển …………………………………. 92
Bảng 3.6: Tác động của khủng hỏang kinh tế năm 2008 đến mối quan hệ giữa các
thành phần chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia đang phát triển ……… 93
Bảng 3.7: Tác động phi tuyến của các thành phần chi tiêu công đến tăng trưởng kinh tế
………………………………………………………………………………………………………………………. 95
Bảng 3.8: Tác động của ràng buộc ngân sách trong việc hiệu chỉnh tác động của các
thành phần chi tiêu công đến tăng trưởng kinh tế. ………………………………………………… 98
Bảng 4.1: Thống kê mô tả các biến …………………………………………………………………… 113
Bảng 4.2: Tác động của quản trị công, chi tiêu công đến tăng trưởng kinh tế tại các
quốc gia đang phát triển. …………………………………………………………………………………. 114
Bảng 4.3: Tác động của quản trị công, chi tiêu công và biến tương tác đến tăng trưởng
kinh tế tại các quốc gia đang phát triển. …………………………………………………………….. 116
Bảng 4.4: Tác động của quản trị công, chi tiêu công đến tăng trưởng kinh tế tại các
quốc gia đang phát triển có trình độ quản trị công khác nhau ………………………………. 119
Bảng 4.5: Tác động của quản trị công, các thành phần chi tiêu công đến tăng trưởng
kinh tế tại các quốc gia đang phát triển. …………………………………………………………….. 121
Bảng 4.6: Tác động của quản trị công, chi tiêu công đến tăng trưởng kinh tế tại các
quốc gia đang phát triển có thể chế chính trị khác nhau ………………………………………. 123
Bảng 4.7: Tác động của quản trị công, các thành phần chi tiêu công đến tăng trưởng
kinh tế tại các quốc gia đang phát triển có thể chế chính trị khác nhau. …………………. 125
Trang 1
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail : luanvanaz@gmail.com
Phone: 0972.162.399
Danh mục các sơ đồ
Sơ đồ 2.1: Chính sách tài khóa và các mục tiêu phát triển kinh tế: vai trò ràng buộc thể
chế – chính trị và ràng buộc ngân sách. ……………………………………………………………….. 53
Danh mục các đồ thị
Đồ thị 2.1: Đường cong Armey (Altunc & Aydın, 2013) ………………………………………. 35
Đồ thị 3.1: Tốc độ tăng trưởng trung bình tại các quốc gia đang phát triển phân tích
1998-2016 ……………………………………………………………………………………………………….. 70
Đồ thị 3.2: Chi tiêu công tại các quốc gia đang phát triển theo khu vực ………………….. 70
Đồ thị 3.3: chi tiêu công tại các quốc gia đang phát triển theo cơ cấu …………………….. 72
Đồ thị 3.4: Tình hình ngân sách tại các quốc gia đang phát triển ……………………………. 73
Đồ thị 4.1: Chất lượng quản trị công tại các quốc gia đang phát triển 1998-2016 …… 107
Đồ thị 4.2: Tốc độ tăng trưởng tại các quốc gia đang phát triển có chế độ chính trị khác
nhau ……………………………………………………………………………………………………………… 109
Đồ thị 4.3: Chi tiêu công tại các quốc gia đang phát triển có chế độ chính trị khác nhau
…………………………………………………………………………………………………………………….. 109
Trang 2
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail : luanvanaz@gmail.com
Phone: 0972.162.399
Danh mục các chữ viết tắt
ADB Asian Development Bank – Ngân Hàng Phát Triển Châu Á
BERI The Business Environment Risk Intelligence
CIA Central Intelligence Agency
DPI Database of Political Institutions
GDP Gross Domestic Product – Tổng sản phẩm quốc nội
GMM General Method of Moments
IDB Inter American Development Bank – Ngân Hàng Phát Triển Nam Mỹ
IFPRI International Food Policy Research Institute
IMF International Monetary Fund – Quỹ tiền tệ quốc tế
MG Mean Group
NIE New Institutional Economics – Kinh tế học thể chế mới
NSNN Ngân sách nhà nước
PMG Pooled Mean Group
PPP Public-Private Partnerships – Hợp tác công tư
PWT Penn World Table
SPEED Statistics on Public Expenditures for Economic Development
WDI World Development Indicators
WEO World Economic Outlook
WGI Worldwide Governance Indicators
CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.1 Lý do lựa chọn đề tài nghiên cứu
Chi tiêu công là một trong hai công cụ chính yếu của chính sách tài khóa giúp
chính phủ can thiệp vào nền kinh tế, hướng đến các mục tiêu phát triển như tăng trưởng
kinh tế, giảm nghèo hay công bằng xã hội. Tuy nhiên, hiệu quả kinh tế của chi tiêu
công vẫn còn nhiều tranh luận. Kết quả kiểm định thực nghiệm, vì vậy, cũng chưa rõ
ràng và thống nhất.
Trong những năm gần đây, bối cảnh thực tiễn cho thấy tác động của chi tiêu
công đến tăng trưởng kinh tế đang trở thành đề tài rất cần được quan tâm, nghiên cứu,
đặc biệt là tại các quốc gia đang phát triển. Số liệu thực tế cho thấy, các quốc gia đang
phát triển đang chuyển mình với tốc độ tăng trưởng kinh tế cao như Myanamar, Lào,
Ấn độ, Trung Quốc, Bangladesh, Việt Nam, … (World Bank, 2018). Tuy nhiên, cùng
với tốc độ tăng trưởng nhanh, chi tiêu công đang tăng dần về quy mô do nhu cầu ngày
càng tăng của các dịch vụ công cộng như giáo dục, chăm sóc sức khỏe cộng đồng hay
cơ sở hạ tầng tại các quốc gia đang phát triển. Theo số liệu của IMF (2014), quy mô chi
tiêu chính phủ có xu hướng tăng dần trong vài thập kỷ qua, vào khoảng 30 % GDP tại
các nền kinh tế mới nổi và 25% GDP ở các quốc gia có thu nhập thấp. Sự tăng lên đáng
kể về quy mô chi tiêu công bắt đầu từ giữa những năm 1990, đặc biệt là sự gia tăng các
khoản chi tiêu xã hội, chi đầu tư công. Ở những quốc gia thu nhập thấp, các khoản chi
đầu tư công và chi thường xuyên như lương nhân viên trong các lĩnh vực y tế, giáo dục
là tăng nhiều nhất (IMF, 2014).
Trang 4
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail : luanvanaz@gmail.com
Phone: 0972.162.399
Quy mô chi tiêu công gia tăng được tài trợ từ khả năng thu thuế hiệu quả hơn
bởi những cải tiến đáng kể trong quản lý tài chính và quản lý thuế (IMF, 2014). Tuy
nhiên, nguồn thu từ thuế chưa đủ để tài trợ chi tiêu công, vì vậy, nợ công trở thành
nguồn tài trợ quan trọng cho chi tiêu công tại các quốc gia đang phát triển. Theo số liệu
của IMF (2014), tỷ lệ nợ công gộp trên GDP trung bình ở các quốc gia đang phát triển
giai đoạn 1998-2014 vẫn duy trì ở mức cao, đặc biệt cao ở các quốc gia đang phát triển
vùng Nam Mỹ (trên 50% GDP); vùng Trung Đông và Bắc Phi (trên 60% GDP). Theo
đó, hướng tới mục tiêu tăng trưởng, vấn đề về thâm hụt ngân sách và kiểm soát nợ
công rất cần được chú trọng ở các quốc gia đang phát triển.
Bên cạnh đó, hiệu quả sử dụng vốn thấp trong chi tiêu công đang là vấn đề lớn
tại các quốc gia đang phát triển (James Brumby & Kaiser, 2012; Cavallo & Daude,
2011; Gupta & ctg, 2014; Robinson & Torvik, 2005). Trong đó, chất lượng quản trị
công yếu kém được xem là một trong những nguyên nhân chính, không chỉ tác động
đến chính sách chi tiêu công mà còn tạo điều kiện cho tham nhũng và trục lợi, từ đó,
làm giảm hiệu quả kinh tế của chi tiêu công (James Brumby & Kaiser, 2012; Cooray,
2009; Halkos & Paizanos, 2016; Keefer & Knack, 2007). Theo số liệu từ WGI (2017),
chất lượng quản trị công tại các quốc gia đang phát triển hiện nay là rất hạn chế. Các
quốc gia này đang phải giải quyết nhiều vấn đề xuất phát từ chất lượng quản trị công
yếu kém như tiếng nói người dân và trách nhiệm giải trình thấp, bất ổn chính trị, chất
lượng luật pháp kém và tình trạng tham nhũng cao. Mặc dù có những nỗ lực cải thiện
đáng ghi nhận song hầu hết chỉ số đo lường quản trị công tại các quốc gia phân tích
trung bình năm 2016 đều nhỏ hơn hơn 0 (WGI, 2017).
Như vậy, số liệu thực tế cho thấy, mặc dù hoàn cảnh là khác nhau, mẫu số
chung ở các quốc gia đang phát triển là cùng với tốc độ tăng trưởng kinh tế cao, các
quốc gia này đang phải đối mặt với các vấn đề về ngân sách và chất lượng quản trị
công yếu kém. Vì vậy, việc cân bằng mức độ cung cấp hàng hóa, dịch vụ công phù
Trang 5
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail : luanvanaz@gmail.com
Phone: 0972.162.399
hợp, vừa đảm bảo mục tiêu tăng trưởng vừa duy trì một gánh nặng thuế và nợ công hợp
lý, là nhiệm vụ vô cùng thách thức. Trong khi đó, chất lượng lượng quản trị công còn
hạn chế có thể là trở lực lớn cho việc thực thi hiệu quả chính sách chi tiêu công tại các
quốc gia đang phát triển. Vì vậy, các giải pháp về chi tiêu công, quản trị công hướng
đến mục tiêu tăng trưởng ở các quốc gia đang phát triển hiện nay là rất cần thiết và cấp
bách. Đây đều là những yếu tố mà chính phủ có thể can thiệp trực tiếp. Việc khám phá
tác động của những yếu tố này đến tăng trưởng kinh tế sẽ là kênh tham khảo hữu ích
giúp chính phủ quyết định các chính sách có liên quan, tạo động lực thúc đẩy kinh tế
phát triển.
Về mặt lý thuyết, luận giải kết quả kiểm định hỗn hợp về tác động kinh tế của
chi tiêu công, các nghiên cứu trước chỉ ra vai trò quan trọng của các nhân tố như cấu
trúc chi tiêu công, ràng buộc ngân sách và ràng buộc thể chế, chính trị trong mối quan
hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế (António Afonso & Jalles, 2016;
Brahmbhatt & Canuto, 2012; James Brumby & Kaiser, 2012; Gemmell & ctg, 2012;
Halkos & Paizanos, 2016). Từ nhận định này, động cơ nghiên cứu của luận án có thể
tóm tắt như sau: (1) phân tích tác động của cấu trúc chi tiêu công đến tăng trưởng kinh
tế trong sự ràng buộc ngân sách và (2) khám phá vai trò của ràng buộc thể chế và chính
trị (các khía cạnh của quản trị công) trong mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng
trưởng kinh tế tại các quốc gia đang phát triển.
Cụ thể, ở mục tiêu nghiên cứu đầu tiên, luận án xem xét tác động phi tuyến
của các thành phần chi tiêu công khác nhau đến tăng trưởng kinh tế trong sự ràng buộc
ngân sách. Lược khảo nghiên cứu cho thấy, tác động của chi tiêu công đến tăng trưởng
kinh tế là chủ đề được nhiều học giả quan tâm nghiên cứu song tác động này vẫn còn
nhiều tranh luận và được phát triển theo nhiều hướng khác nhau. Theo thời gian, các
nghiên cứu lý thuyết và thực nghiệm chỉ ra tác động của chi tiêu công đến tăng trưởng
kinh tế phụ thuộc vào các nhân tố như cơ cấu chi tiêu công, cách thức tài trợ ngân sách,
Trang 6
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail : luanvanaz@gmail.com
Phone: 0972.162.399
cấp độ tăng trưởng, tác động phi tuyến và chất lượng thể chế (António Afonso & Jalles,
2016; Brahmbhatt & Canuto, 2012; Gemmell & ctg, 2016; Halkos & Paizanos, 2016).
Tuy nhiên, đa phần các nghiên cứu trước, đặc biệt là các nghiên cứu với trường hợp
các quốc gia đang phát triển, thường phân tích vào các nhân tố trên một cách riêng lẻ
như cơ cấu chi tiêu công (Clements & ctg, 2002; Devarajan & ctg, 1996; Gupta & ctg,
2014; Martins & Veiga, 2014; Thanh, 2014), ràng buộc ngân sách (Bayraktar &
Moreno‐Dodson, 2015; Gemmell & ctg, 2012; Teles & Mussolini, 2014) hay tác động
phi tuyến (Altunc & Aydın, 2013; Chen & Lee, 2005; Herath, 2012). Như Halkos &
Paizanos (2016) nhận định, các nghiên cứu này chưa cung cấp bằng chứng thực
nghiệm một cách toàn diện về tác động của chi tiêu công đến tăng trưởng kinh tế. Vì
vậy, kết hợp xem xét tác động phi tuyến của các thành phần chi tiêu công và vai trò của
của ràng buộc ngân sách trong mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng là điểm
khác biệt của luận án so với các nghiên cứu trước.
Thêm vào đó, với đặc thù của giai đoạn nghiên cứu 1998-2016, luận án quan
tâm đến tác động của chi tiêu công đến tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh trước và sau
cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu năm 2008. Báo cáo của IMF (2009) cho thấy, trong
giai đoạn cuối năm 2007 đến đầu năm 2009, cuộc khủng hỏang kinh tế toàn cầu được
cho là tồi tệ nhất kể từ sau chiến tranh thế giới thứ II xảy ra. Cuộc khủng hoảng ảnh
hưởng đến nhiều lĩnh vực của nền kinh tế, trong đó có tình hình ngân sách của các
quốc gia. Theo số liệu của báo cáo này, thâm hụt ngân sách năm 2009 trở nên trầm
trọng hơn và nợ công tăng mạnh ở nhiều quốc gia. Theo đó, tình hình ngân sách tiếp
tục được dự báo rất khó khăn trong giai đoạn sau khủng hoảng. Tương tự, nghiên cứu
của Presbitero (2012) nhận định, sau cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu 2007-2008,
các quốc gia đang phát triển phải đối mặt với nhiều khó khăn về cán cân ngân sách như
nợ công, chi tiêu công gia tăng trong khi nguồn thu lại giảm. Theo đó, IMF (2009)
khuyến nghị các quốc gia cần có các chính sách thích hợp nhằm cải thiện tình hình
ngân sách bền vững hơn. Đây là nhiệm vụ rất khó khăn bởi quy mô chi tiêu công có xu
Trang 7
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail : luanvanaz@gmail.com
Phone: 0972.162.399
hướng lớn dần do áp lực từ tăng dân số. Mặc dù vậy, phân tích số liệu chi tiêu công tại
các quốc gia trong giai đoạn khủng hoảng, nghiên cứu của Jim Brumby & Verhoeven
(2010) hàm ý, các quốc gia đang phát triển đang dần đối phó tốt hơn với khủng hoảng.
Một số quốc gia đang phát triển còn tận dụng cuộc khủng hoảng để thực hiện những
cải cách lớn về tài khóa. Vì vậy, luận án phân tích thực nghiệm nhằm trả lời câu hỏi
liệu có sự khác biệt về hiệu quả kinh tế của các thành phần chi tiêu công giữa giai đoạn
trước và sau khủng hoảng hay không.
Mục tiêu nghiên cứu thứ hai của luận án chú trọng phân tích vai trò của thể chế,
cụ thể là quản trị công, trong mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế tại
các quốc gia đang phát triển. Mục tiêu nghiên cứu thứ nhất chỉ mới xem xét chi tiêu
công ở góc độ chính sách như quy mô, cơ cấu và nguồn tài trợ. Điều này dẫn đến
những khó khăn nhất định trong việc lý giải vì sao một số quốc gia thành công song
một số khác lại thất bại khi có cùng các điều kiện về kinh tế vĩ mô (Zhuang & ctg,
2010). Lược khảo nghiên cứu chỉ ra, đặc thù chính trị và chất lượng thể chế (các khía
cạnh của quản trị công) là các yếu tố tác động đến khả năng của một quốc gia trong
việc thực thi chính sách tài khóa hiệu quả (Brahmbhatt & Canuto, 2012).
Mặc dù đã có một số nghiên cứu khám phá vai trò của quản trị công trong mối
quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế song vẫn còn một số khoảng trống
nghiên cứu cần được làm sáng tỏ (Acemoglu, 2008; António Afonso & Jalles, 2016;
Cooray, 2009; Han & ctg, 2014; Martins & Veiga, 2014; Pushak & ctg, 2007; Sen,
2014; Vergne, 2009). Cụ thể, luận án làm rõ các khoảng trống nghiên cứu như sau:
Luận án xem xét cấu trúc chi tiêu công trong mối quan hệ giữa chi tiêu công,
quản trị công và tăng trưởng kinh tế. Đã có nhiều nghiên cứu xem xét vai trò của quản
trị công trong mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế, dù vậy, các
nghiên cứu trước thường chỉ xem xét sự tương tác giữa chi tiêu công tổng thể và quản
trị công (António Afonso & Jalles, 2016; Cooray, 2009; Pushak & ctg, 2007). Vì vậy,
Trang 8
Viết thuê luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
Mail : luanvanaz@gmail.com
Phone: 0972.162.399
bên cạnh sự tương tác giữa quy mô chi tiêu công tổng thể và quản trị công, luận án
phân tích sự tương tác giữa quản trị công và các thành phần chi tiêu công.
Bên cạnh đó, luận án chú trọng phân tích vai trò của khía cạnh thể chế chính trị
trong mối quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế. Theo Acemoglu (2008) và
Quibria (2014), quản trị công là một khái niệm đa chiều, bao gồm ba khía cạnh chính
là: thể chế chính trị; hiệu quả chính phủ và khuôn khổ pháp luật. Xem quản trị công
như “nhân tố quyết định” tác động đến tăng trưởng, các nghiên cứu thuộc trường phái
kinh tế học thể chế mới chú trọng xem xét vai trò của quản trị công chủ yếu ở khía
cạnh hiệu quả chính phủ và khuôn khổ pháp luật (Butkiewicz & Yanikkaya, 2011;
Cooray, 2009; Han & ctg, 2014; Kagundu, 2006; Zhuang & ctg, 2010). Trong khi đó,
do phạm vi nghiên cứu của khoa học chính trị, một số nghiên cứu khác lại tập trung
vào sự khác biệt về thể chế chính trị như chế độ bầu cử hay mức độ dân chủ tác động
như thế nào đến quy mô và cơ cấu chi tiêu công (Brender & Drazen, 2013; De Haan &
Sturm, 1997; Van Dalen & Swank, 1996; Vergne, 2009). Vì vậy, điểm thú vị của luận
án là xem xét vai trò của quản trị công ở nhiều khía cạnh trong mối quan hệ giữa chi
tiêu công và tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia đang phát triển giai đoạn 1998-2016.
Như vậy, về khái quát, đề tài mà luận án hướng đến là “Chi tiêu công, quản trị
công và tăng trưởng kinh tế tại các quốc gia đang phát triển”. Luận án xem xét mối
quan hệ giữa chi tiêu công và tăng trưởng kinh tế trong sự ràng buộc ngân sách cũng
như xem xét vai trò quản trị công trong mối quan hệ giữa hai yếu tố này tại các quốc
gia đang phát triển giai đoạn 1998-2016.